Jak spotykać się z Bogiem osobiście w czytaniu słowa Bożego, w Lectio divina?

Z o. Piotrem Stawarzem SDS, salwatorianinem z Centrum Formacji Duchowej w Krakowie, kierownikiem duchowym i rekolekcjonistą, rozmawia Małgorzata Bilska.

Małgorzata Bilska: Budujecie w Krakowie Dom Słowa. To piękna nazwa – Słowo ma dom. Dom karmi słowem. Czyja to inicjatywa?

O. Piotr Stawarz SDS: W ramach naszych prowincji funkcjonują różne dzieła apostolskie. Nazywamy je apostolatami. Jednym z nich jest krakowskie Centrum Formacji Duchowej (dyrektorem jest Krzysztof  Wons SDS) i to właśnie tu narodziła się ta inicjatywa. Centrum prężnie się rozwija od blisko 25 lat, potrzebujemy więcej przestrzeni. Decyzja została podjęta, choć długo dojrzewała jej realizacja. 

Organizujecie rekolekcje, szkoły biblijne, szkoły kierownictwa duchowego, ćwiczenia ignacjańskie itd. – na bardzo wysokim poziomie. Chętnych jest często więcej niż miejsc, ale wciąż są ludzie, którzy was nie znają. Co jest wyróżnikiem Centrum?

Doświadczenie spotkania z Bogiem. Oczywiście poza Centrum też można spotkać Pana Boga, ale ma ono cechy charakterystyczne. Spotkanie rodzi się tu w klimacie ciszy. Dziś jest to ogromne wyzwanie, czasem na początku trudne, bo na co dzień rzadko jej doświadczamy...

Poza tym słowo Boga jest odkrywane jako osobiste, jako słowo na dzisiaj. Pan Bóg kieruje je do mnie! Ono naprawdę dotyka mego serca. Porusza je, nawraca, uzdrawia. To charyzmat, który Pan Bóg dał salwatorianom przez bł. Franciszka Jordana. On kochał słowo. Staramy się to w Centrum pielęgnować.

Wśród prowadzących rekolekcje są goście z kraju i zagranicy a niektórzy przyciągają wręcz tłumy chętnych. Kto – przykładowo – u was był?

Te osoby tworzyły ten dom, dużo im zawdzięczamy. Uczyły nas słuchania słowa. Pierwsze nazwisko, jakie mi się nasuwa, to śp. ks. Alessandro Pronzato, wybitny autor ponad 100 książek napisanych na bazie Biblii. Byli: kard. Gianfranco Ravasi (biblista i specjalista od języka hebrajskiego), prof. Bruna Costacurta (wykładowczyni teologii i duchowości Starego Testamentu na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie), ojciec Amadeo Cencini (psychopedagog, formator), ojciec Innocenzo Gargano (patrolog, wielki propagator drogi Lectio divina), bracia kameduli ze wspólnoty Rocca di Gardia w północnych Włoszech.

Są to wyjątkowe postacie. Planowaliśmy rekolekcje z kard. Luisem Antonio Tagle z Filipin, ale właśnie w tym czasie otrzymał nominację na prefekta Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów w Watykanie. W ostatniej chwili odwołał wtedy wszystkie zaplanowane spotkania. Jeśli chodzi o Polaków, to stałym gościem jest abp Grzegorz Ryś, bywa ks. dr hab. Wojciech Węgrzyniak, ks. prof. Waldemar Chrostowski, biblistka s. dr Joanna Nowińska, s. dr Judyta Pudełko, pani dr Danuta Piekarz w roli wykładowcy i tłumacza z języka włoskiego i wiele innych cennych osób. Sesje biblijne regularnie prowadzi oczywiście ojciec Krzysztof Wons, dyrektor i rekolekcjonista, autor wielu książek.

W czasach odchodzenia od chrześcijaństwa (na różnych poziomach) wiele mądrych osób w Kościele stara się dotrzeć do ludzi nowymi metodami. Powstają wspólnoty, kwitnie ruch charyzmatyczny, są dzieła nowej ewangelizacji, a wy propagujecie pogłębianie czytania Biblii! Słowa, które jest pod ręką na półce niemal w każdym domu…

Bo w Słowie, w Osobie jest orędzie, jest niesamowicie żywy i uniwersalny przekaz! Jest Dobra Nowina. Od Słowa wszystko się zaczęło. Nowe formy przekazu są ważne, ale one też czerpią ze Słowa... Słowo i ścieżka Lectio divina, którą praktykujemy – i jej uczymy – okazuje się niesamowitym darem dla Kościoła.

Przed laty papież Jan Paweł II powiedział, że jeżeli Lectio divina będzie wiernie praktykowane, to stanie się zaczątkiem nowej wiosny w Kościele. I te słowa się spełniają. Całe środowiska, wspólnoty zakonne, przeżywają niezwykły renesans praktykując tę drogę.

Nie chodzi o to, że od razu mają o 200 procent powołań więcej. Po prostu życie tych wspólnot, osób je tworzących, jest niesamowicie przesiąknięte modlitwą, Panem Bogiem. Oni żyją wiarą. To jest piękny owoc powrotu do tej pięknej tradycji.

A czym jest Lectio divina? Ta praktyka czytania kiedyś była domeną mnichów. Dziś każdy chrześcijanin może w niej poznawać Boga. Z badań wynika jednak, że mało kto z młodych ludzi „modli się Biblią”. Bo Biblię się czyta jak literaturę…

Lectio divina oznacza w dosłownym tłumaczeniu „Boże czytanie” albo „Boża lektura”. Pierwsze rozumienie określenia jest szerokie. To każdy kontakt człowieka ze słowem Bożym. Czyli ktoś, kto bierze do ręki Biblię rano czy wieczorem, by przeczytać drobny fragment, praktykuje drogę Lectio divina. I pewnie to jest słuszne.

Jeśli te osoby otrzymają pomoc w spotkaniu ze słowem Bożym, ono staje się bardzo bliskie. Zostaje przetłumaczone na osobiste doświadczenie, na sytuację z życia. Potrzebne jest jednak wprowadzenie w to czytanie. Służą temu m. in. sesje weekendowe, które organizujemy.

Jak spotykać się z Bogiem osobiście w czytaniu Słowa, w Lectio divina? Ono opowiada nasze sprawy, towarzyszy nam w zwykłych wydarzeniach dnia, mieszka z nami tam, gdzie jest nasz dom, w miejscu pracy itp. Możemy sięgać po Biblię codziennie.

Boże czytanie w konsekwencji oznacza, że Bóg w spotkaniu ze mną czyta mnie, czyta moje życie. Znajduję w słowie Bożym komentarz, wskazówkę do zrozumienia głębi tego, co się w moim życiu wydarza.

Jest w tej drodze jeszcze druga płaszczyzna – to my poznajemy Boga. Bóg pozwala siebie czytać w Lectio divina. Mówi o sobie, że jest miłością. Mówi o zamiarach. Wzdryga się przed tym, żeby wyniszczyć swój naród. Odkrywa przed nami to, jaki jest. Mówiąc językiem antropomorficznym – jakie jest Jego serce, pragnienia, myśli. Inne niż sobie wyobrażamy. Boże czytanie działa w dwie strony.  

A węższe znaczenie określenia? Lectio divina ma 4 etapy.

Tak. Są to: lectio (czytanie), meditatio (medytacja), oratio (modlitwa) i contemplatio (kontemplacja). Lectio divina nie była nigdy „przepisem” na modlitwę, raczej opisano w ten sposób doświadczenie mnichów. Ale rzeczywiście modlitwa słowem Bożym w ten sposób rośnie w człowieku. Tak się to dzieje.

Etapy nie zostały sztucznie wymyślone, biorą się z wielowiekowego doświadczenia. Najczęściej osobiste przeżycie rekolekcji czy sesji prowadzi do odkrycia, o jakim doświadczeniu tu mówimy.

Czemu ma służyć Dom Słowa, który budujecie obok obecnego Centrum?

Zaczęliśmy budowę rok temu, 16 października 2020 roku (nieprzypadkowo wybraliśmy tę datę!) – wtedy poświęcony był plac budowy. Do końca marca planujemy ją zakończyć. Mamy nadzieję, że uda się zebrać konieczne środki. Praca idzie bardzo sprawnie. Część pieniędzy mieliśmy uzbieranych, część pochodzi z dotacji (składamy wnioski tam, gdzie możemy).

Otrzymaliśmy pożyczkę od władz generalnych zgromadzenia, którą będziemy spłacać przez lata. Wciąż brakuje nam jednak pieniędzy, dlatego prosimy o pomoc ludzi dobrej woli, którzy chcą wesprzeć budowę Domu Słowa. Kiedy powstanie, będziemy mogli przyjmować dużo większą liczbę chętnych do uczestniczenia w warsztatach, szkołach, sesjach i rekolekcjach.

Niestety często musimy odmawiać osobom zgłaszającym się na spotkania. Po prostu brakuje nam miejsc, żeby przyjąć wszystkich, którzy przysyłają zgłoszenia. 

Jeśli ktoś chce się włączyć w budowę Domu Słowa, informacje znajdzie pod tym linkiem. Można również wesprzeć rozbudowę wykupując cegiełki. Za wszelką pomoc z serca dziękujemy i wspieramy darczyńców modlitwą. Liczymy na opiekę św. Józefa, patrona naszego zgromadzenia i patrona Kościoła.