„Paserzy” św. Tomasza. Co święty intelektualista ma wspólnego z zachowaniem czystości seksualnej?

Przeglądając kroniki dominikańskie z początku XX w., trafiałam często na wzmianki o Bractwie Paska św. Tomasza z Akwinu. Z kontekstu wynikało jednak, że myliłby się ten, który widziałby w nich odpowiedniki Klubów Inteligencji Katolickiej. Chodziło o kwestię o wiele bardziej przyziemną i powszechną, mianowicie – zachowanie czystości seksualnej.

Zachowała się legenda mówiąca, że rodzeni bracia próbowali przekonać św. Tomasza do porzucenia habitu, podrzucając mu do pokoju, w którym go zamknęli, prostytutkę. Usiłowania spaliły na panewce, a właściwie głowni, którą molestowany przegonił profesjonalistkę, a potem na zatrzaśniętych drzwiach nakreślił znak krzyża. Tej samej nocy otrzymał od Boga dar doskonałego zachowywania ślubu czystości, a znakiem tego miał być pasek, którym dominikanina przewiązali aniołowie.

Pasek ten zresztą święty miał nosić do końca życia i dopiero na łożu śmierci przyznał się swojemu sekretarzowi, Reginaldowi z Piperno, do tej praktyki. Przedmiot ten trafił najpierw do klasztoru w Vercelli (Piemont), a po rewolucji francuskiej do Chieri koło Turynu. Relikwia ta ma około 150 cm długości, jest wykonana z materiału i zawiązanych na niej jest 15 węzłów.

Wątek ten z biografii świętego postanowili wykorzystać jego, tym razem zakonni, bracia, by upowszechnić kult Akwinaty. W 1580 r. o. Cyprian Uberti zaczął rozdawać paski wykonane na podobieństwo Tomaszowego, a od 1640 r. belgijski dominikanin o. Deuwersders zaczął zakładać na uniwersytetach bractwa paska, noszące nazwę Milicji Anielskiej św. Tomasza z Akwinu lub Bractwa Paska św. Tomasza z Akwinu – z tej ostatniej wywodzi się żartobliwe określanie należących do tej grupy mianem "paserów".

Nam słowo milicja kojarzy się raczej z lotnymi brygadami pilnującymi praworządności, a w razie jej naruszenia, używającymi środków przymusu. W tym kontekście jest to jednak skojarzenie błędne – nie były to grupki kompulsywnie pilnujące cudzej moralności.

Należący do tych bractw wykładowcy i studenci zobowiązywali się do zachowania czystości seksualnej (a życie studenckie wówczas było równie imprezowe jak dziś, jeśli nie bardziej) oraz wspierania się nawzajem w tej decyzji. Jeśli zaś komuś zdarzył się upadek, mieli mu pomóc w odzyskaniu na nowo czystości serca i motywacji. Do takiego stowarzyszenia należał m.in. św. Alojzy Gonzaga, którego ze św. Tomaszem łączy, oprócz zachowania czystości, to, że wbrew rodzinie wstąpił do zakonu. Tyle, że do jezuitów.

Przede wszystkim członek bractwa miał nosić w dzień i w nocy na biodrach pasek wykonany na podobieństwo Tomaszowego. Przedmiot ten przypominał stale o złożonych obietnicach. Zdjęcie go nie powodowało zaciągnięcia grzechu, traciło się wtedy po prostu duchowe przywileje.

Nadto podawano braciom konkretne rady:

Oczywiście nie mogło zabraknąć także modlitw do św. Tomasza jako patrona starających się o życie w czystości. Jedną z antyfon podaję poniżej.

Współcześnie o wiele trudniej jest dochować wierności wysokim ideałom, jakie w zakresie etyki seksualnej podaje Ewangelia. Dlatego warto przypomnieć sobie, że możemy w tym zakresie liczyć na tak możnego wstawiennika.

O św. Tomaszu! Chlubo i chwało Zakonu Kaznodziejskiego, nauczycielu Boży! Podnieś nas do umiłowania tajemnic niebieskich!

– Święty Tomaszu, broń nas w trudnym bojowaniu z pokusami przeciw czystości.

– I czystych staw nas przed najświętszym Bożym sądem.

– Panie, wysłuchaj modlitwy nasze.

– A wołanie nasze niech do Ciebie przyjdzie.

Módlmy się:

Boże, który nas umocniłeś w staraniach o zachowanie czystości wstawiennictwem św. Tomasza, wysłuchaj nas błagających pokornie, byśmy jego wstawiennictwem wsparci nieprzyjaciela duszy i ciała pokonali, a zachowawszy czystość, do grona świętych i aniołów przyjęci być mogli.

Korzystałam z „Bractwo Paska św. Tomasza z Akwinu”