Inkwizycja i Święte Oficjum. Zaglądamy za drzwi Dykasterii Nauki Wiary

Strażniczka dogmatu, spadkobierczyni XIII-wiecznej Inkwizycji, pogromczyni herezji, również decydująca o umieszczeniu niepoprawnych książek na indeksie – Dykasteria Nauki Wiary (DNW) jest organem Kurii Rzymskiej, o którym pisano najwięcej i który inspiruje do wygłaszania wielu opinii niezgodnych z prawdą. Zajrzeliśmy za wielkie drzwi dawnego Świętego Oficjum: w miejsce, gdzie podejmuje się decyzje wielkiej wagi i gdzie robotników pracuje niewielu.

Pierwsza siedziba Dykasterii Nauki Wiary znajdowała się przy via di Ripetta, niedaleko dzisiejszego piazza del Popolo. Obecnie jej siedziba mieści się za murami Leoniańskimi. Na parterze i w podziemiach są cenne archiwa, a w nich rękopisy, z których najstarszy pochodzi z 1542 roku. Zgodnie z wolą kardynała Josepha Ratzingera, prefekta dykasterii w latach 1981-2005, którego portret wisi na poczesnym miejscu w jednej z bibliotek, od 1998 roku archiwa te są otwarte dla badaczy.

Na piętrach znajdują się biura, gdzie około trzydziestu urzędników, "minutantów" odpowiedzialnych za badanie akt, pracuje pod kierownictwem zwierzchników, w tym prefekta kardynała Luisa Ladarii Ferrery.

Jest też kaplica ku czci Piusa V (1504-1572), wielkiego inkwizytora rzymskiej Inkwizycji, poprzednika prefektów, który został wybrany na papieża w 1566 roku. Ponieważ wcześniej był dominikaninem, po wyborze na papieża zachował swoją białą sutannę, przez co ustanowił biel kolorem papieskim.

Na dachu budowli znajduje się taras widokowy, skąd można spoglądać w dół na kolumnadę Berniniego otaczającą plac Świętego Piotra.

Dykasteria Nauki Wiary, dawne Święte Oficjum, ma swój szczególny statut, swojego promotora sprawiedliwości, toteż pełni rolę trybunału sądowego. Przykładowo rozsądza przypadki nadużyć popełnionych przez duchownych, zajmuje się „rozwiązywaniem więzów małżeńskich” na określonych warunkach, ocenia możliwe herezje... Wydawane przez nią dokumenty należą do magisterium Kościoła.

W nowej konstytucji kurii rzymskiej (2022 rok) papież Franciszek zrównał ją jednak z innymi dykasteriami, pomniejszając przez to jej prestiż.

W skład tej dykasterii wchodzą różne rady. Możemy sobie wyobrazić przykładowo trzydziestu członków mianowanych przez papieża, którzy spotykają się w środę raz w miesiącu i podejmują decyzje w rozważanej akurat sprawie, a następnie przedstawiają je do oceny biskupowi Rzymu. Członkowie tej rady spotykają się również na sesji plenarnej organizowanej co dwa lata. Następna sesja została zaplanowana na styczeń 2024 roku.

W skład dykasterii wchodzi również rada konsultantów, także mianowanych przez papieża. Są to wykładowcy i naukowcy uniwersyteccy, w liczbie trzydziestu, którzy spotykają się w poniedziałek raz na dwa tygodnie (na consulta), w formie plenarnej albo częściowej, zależnie od tematu. Wreszcie urzędnicy – ci zbierają się w każdy piątek (na congresso), razem ze swoimi zwierzchnikami, którym przedstawiają kwestie szczegółowe.

Dykasteria Nauki Wiary, która w swojej wielowiekowej historii zmieniała strukturę, składa się z dwóch głównych sekcji: dyscyplinarnej, zatrudniającej około dwudziestu osób, i doktrynalnej, gdzie pracuje około dziesięciu osób. Dawna sekcja matrymonialna przekształciła się w biuro, którego kompetencje przejęła sekcja doktrynalna.

W ostatnich latach nieliczne grono około trzydziestu urzędników boryka się z wieloma problemami, w tym także z nadużyciami. Dykasteria Nauki Wiary corocznie otrzymuje ponad 1000 oskarżeń o nadużycia duchownych, czyli średnio 60 nowych przypadków na oficjała.

Z innych spraw: również rozpatruje tzw. niemiecką drogę synodalną oraz inne kontrowersyjne inicjatywy różnych episkopatów, jak przykładowo błogosławienie par homoseksualnych, zainicjowane niedawno przez biskupów flamandzkich.