Zmartwychwstanie wiary? Rekordowe chrzty i inne ciekawe zjawiska

Obchody Wielkanocy A.D. 2024 przyniosły Kościołowi katolickiemu powody do radości. Liczba chrztów, zwłaszcza wśród dorosłych i młodzieży, znacząco wzrosła na całym świecie, a kościoły w wielu krajach przeżywały prawdziwe oblężenie podczas Triduum Paschalnego i mszy rezurekcyjnych. To zjawisko, zauważalne już od kilku lat, w 2024 roku przybrało na sile, dając nadzieję na odrodzenie wiary w zsekularyzowanym świecie.

Ten trend jest szczególnie widoczny we Francji, gdzie podczas tegorocznej Wigilii Paschalnej ochrzczono aż 12 tys. osób. To rekordowa liczba, która zaskakuje, zważywszy na narastającą sekularyzację społeczeństw zachodnich.

Francuska Konferencja Episkopatu odnotowała wzrost liczby chrztów dorosłych o 30% w porównaniu z rokiem ubiegłym – z 5463 w 2023 roku do 7135 w 2024. Wśród nowo ochrzczonych aż 36% stanowią osoby w wieku 18-25 lat. Również liczba chrztów młodzieży w wieku 11-17 lat wzrosła gwałtownie – z 2861 w 2023 roku do 5025 w 2024. Podobny trend zaobserwowano w Belgii, gdzie liczba chrztów dorosłych w ciągu dekady niemal się podwoiła, z 186 w 2014 roku do 362 w 2024.

Biskup Olivier Leborgne, odpowiedzialny za katechezę we francuskim episkopacie, mówi wręcz o "oszałamiających proporcjach" tego zjawiska. Według hierarchy ludzie masowo przychodzą do Kościoła, by przyjąć chrzest, bierzmowanie i Eucharystię. Biskup Leborgne sugeruje, że w świecie, który coraz częściej boryka się z poczuciem zagubienia i braku sensu, Chrystus i Jego Ewangelia stają się dla wielu ludzi prawdziwym odkryciem.

Vincent Breynaert, duszpasterz młodzieży, podkreśla, że młodzi ludzie nie szukają w Kościele jedynie potwierdzenia swojej tożsamości. Kieruje nimi autentyczne pragnienie duchowego doświadczenia i poszukiwanie sensu w świecie zdominowanym przez konsumpcjonizm i relatywizm. Wśród motywacji wymienia on świadectwa wiary dostępne w internecie, piękno liturgii i kojącą ciszę panującą w świątyniach.

Ważną rolę w tym procesie odgrywają również dziadkowie, którzy przekazują wiarę swoim wnukom, ucząc ich modlitwy i dzieląc się swoim osobistym doświadczeniem Boga. Potwierdzają to świadectwa osób, które zdecydowały się na chrzest w dorosłym życiu. Papież Franciszek w swoim liście do młodzieży Christus Vivit podkreślił kluczowe znaczenie dziadków w religijnym wychowaniu młodego pokolenia.

Wzrost liczby chrztów nie jest jednak dziełem przypadku. Okazuje się, że francuski Kościół nie wprowadził żadnych specjalnych programów, które miałyby przyciągnąć młodych. Kluczową rolę odgrywają w tym procesie ruchy katolickie, takie jak harcerstwo (zrzeszające ponad 150 tys. młodych ludzi) wspólnoty przywiązane do tradycji łacińskiej czy charyzmatyczne. Organizują one różnego rodzaju zajęcia – od obozów i wycieczek po miejsca kultu religijnego, jak Taizé czy Lourdes, po spotkania formacyjne, dając młodym ludziom możliwość doświadczenia wspólnoty i rozmowy o wierze z rówieśnikami.

Catherine Chevalier, odpowiedzialna za katechezę przy francuskim episkopacie, podkreśla, że młode pokolenie jest bardziej otwarte na kwestie wiary niż poprzednie. Młodzi ludzie poszukują wspólnoty, poczucia przynależności i oparcia w innych. Często chcą również odkryć na nowo wiarę, którą pamiętają z domu rodzinnego.

Zjawisko masowych chrztów stawia przed Kościołem nowe wyzwania. Konieczne jest stworzenie odpowiednich warunków do przyjęcia i integracji nowych członków wspólnoty. Duszpasterz Vincent Breynaert zauważa, że decyzja o chrzcie często stanowi wyzwanie dla rodzin i przyjaciół młodych ludzi, ale także dla parafii, które muszą przygotować się na przyjęcie nowych wiernych. Jedno jest pewne – trend wzrostowy utrzyma się, a liczba chrztów w 2025 roku będzie prawdopodobnie jeszcze wyższa.

Wzrost zainteresowania chrześcijaństwem obserwowany jest również w innych krajach europejskich. W Norwegii, gdzie dominuje Kościół luterański (3,8 mln członków, 73% populacji), liczba katolików wzrosła od 2012 roku aż o 42%, osiągając w 2016 roku 145 000. W tym samym czasie Kościół luterański odnotował spadek liczby wiernych o 37 tys.

Wzrost popularności katolicyzmu w Norwegii to efekt migracji z krajów o tradycji katolickiej – Bliskiego Wschodu, Azji i Afryki. Znaczący wzrost – o 32% – odnotowały również wspólnoty muzułmańskie, liczące w 2016 roku 148 000 członków. Dla porównania, społeczność żydowska w Norwegii liczy zaledwie 770 osób.

Dane te pokazują szerszy kontekst dla trendów obserwowanych w Europie. Według rocznika statystycznego Kościoła z 2021 roku na świecie jest ponad 1,3 miliarda katolików, co stanowi 17,7% globalnej populacji. W 2021 roku odnotowano ponad 13,7 miliona chrztów, z czego 11,1 miliona (81%) dotyczyło dzieci poniżej 7. roku życia. Dla porównania, w 1991 roku na świecie udzielono 18,1 miliona chrztów, z czego 89% dotyczyło dzieci poniżej 7. roku życia. Spadek liczby chrztów jest związany z ogólnym trendem spadkowym w liczbie urodzeń na świecie.

Rocznik statystyczny zawiera również dane dotyczące odsetka chrztów udzielanych osobom powyżej 7. roku życia w podziale na kontynenty w latach 2016–2021. Dane te pokazują, że aktywność misyjna Kościoła utrzymuje się na stałym poziomie na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Bliskiego Wschodu.

Najwyższy odsetek chrztów osób starszych odnotowuje się w Afryce, gdzie w 2016 roku wynosił on 33%, a w 2021 roku wzrósł do 36%. W Europie odsetek ten utrzymał się na stałym poziomie 4,5%. W Ameryce Północnej odsetek chrztów osób starszych wyniósł 8,7% w 2016 roku i 8,6% w 2021 roku. Na Bliskim Wschodzie odnotowano spadek z 4,5% w 2016 roku do 2,9% w 2021 roku.

Odbicie liczbowe w Kościoła w tak zdziesiątkowanych przez sekularyzację krajach jak Francja, Belgia, ale także Holandia, nie dziwi. Gdy statystyki sięgnęły dna, nie jest trudno o poprawę sytuacji. Pytania o przyszłość katolicyzmu nie mogą pominąć kwestii tego, co będzie się działo z masowymi Kościołami, takimi jak w Polsce. Czy one także muszą zostać przetrzebione przez ateistyczny i permisywny liberalizm by społeczeństwa na nowo zobaczyły wartość wiary?

Na te pytania te pytanie socjologia dziś nam nie odpowie. Na odpowiedzi trzeba nam po prostu poczekać.