Muzyczna, pisana piaskiem, w technice VR… Drogę krzyżową można odprawiać na wiele sposobów

Muzyczna Droga Krzyżowa to modlitwa, która od kilku lat jest odprawiana w krakowskim kościele Redemptor Hominis, słynącym z przepięknej akustyki, ponieważ został zaprojektowany przez Tomasza Koniora, który jest autorem projektu m.in. siedziby Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach. Nabożeństwo to swego rodzaju koncert pasyjny, który jest całkowicie pozbawiony rozważań słownych.

„Zespoły wokalne i instrumentalne prezentowanymi śpiewem i muzyką starają się skłonić uczestników do głębokich refleksji, a zarazem wzbudzić w nich przeżycia duchowe. To właśnie dźwięk staje się niezwykłym kluczem, który otwiera serce człowieka na cierpienie i ofiarę Jezusa Chrystusa” – przybliża Kinga Mastalerz, pomysłodawczyni takiej formy tego wielkopostnego nabożeństwa w stolicy Małopolski.

I choć mękę Jezusa mają prezentować utwory, tradycyjne elementy nabożeństwa też zostały zachowane. Wierni nadal powtarzają wezwania „Kłaniamy Ci się Panie Jezu Chryste...” oraz „Któryś za nas cierpiał rany...”. A do ich uszu dochodzą dźwięki utworów klasycznych, góralskich melodii, a nawet… muzyka z dzieł kinowych.

W organizację wydarzenia rokrocznie zaangażowanych jest ponad 100 muzyków i wokalistów. „Poza klasykami takimi jak Bach i Mozart  kiedyś towarzyszyła nam również wokaliza z filmu Dziewiąte wrota. Czasem zdarza się również duet akordeonu ze skrzypcami” – opisuje Kinga Mastalerz.

Nieco inna muzyka buduje przekaz Rockowej Drogi Krzyżowej. Bardzo skutecznie wizję pasji Chrystusa unaoczniają bowiem mocne riffy gitarowe w ramach nabożeństwa w wykonaniu zespołu „Daj Spokój”, który podróżuje po całej Polsce z 40-minutowym utworem, kończącym się fragmentem „Czwartej pieśni Sługi Pańskiego” z Księgi Proroka Izajasza i modlitwą uwielbienia.

„Muzyka rockowa niezwykle koresponduje z dramatem Golgoty, a dzięki niej nabożeństwo charakteryzuje się prostotą i surowością. Ta forma jest doskonałym narzędziem skłaniającym do głębszych przemyśleń nad tym, co rzeczywiście Chrystus przeszedł, aby zbawić każdego z nas. Bez wzbudzania niepotrzebnej Mu litości, ale ku poruszenia serc i nawróceniu” – wskazuje saletyn ks. Grzegorz Szczygieł, wokalista i gitarzysta grupy. Wyjątkowo wymownie podczas tej formy nabożeństwa brzmi gitara basowa, która imituje bicie serca, a w chwili śmierci Jezusa milknie...

Od kilku tygodni w krakowskim Muzeum Świętego Jana Pawła II Wielkiego można obejrzeć w technologii wirtualnej rzeczywistości (VR) nowy film zatytułowany Via Dolorosa. Dzieło zabiera widza w drogę śladami Męki Pańskiej – od Góry Oliwnej przez wszystkie stacje Droga Krzyżowej, aż do Bazyliki Grobu Pańskiego.

Jak przyznaje producent filmu Marcin Łunkiewicz, dzięki goglom VR pielgrzymowanie do Ziemi Świętej staje się dostępne dla wszystkich. „Nie każdy może pozwolić sobie na taką wyprawę w realu. Jednym problemem są koszty, drugim bezpieczeństwo z uwagi na trwającą wojnę w Strefie Gazy, a czasem choroba czy niepełnosprawność, które uniemożliwiają podróżowanie. Wirtualna rzeczywistość pozwala każdemu wierzącemu przenieść się na uliczki Jerozolimy i doświadczyć męki Chrystusa” – ocenia.

Wcześniej w krakowskiej placówce związanej z papieżem Polakiem wyświetlano inny film w technologii VR 360°, a mianowicie The Way, czyli harmonijne połączenie sztuki, historii i duchowości, które przenosi widzów w mękę Jezusa. Wśród dzieł, który wykorzystano w filmie, znalazły się m.in. Chrystus przed Piłatem Sigmunda Holbena, Chrystus niosący krzyż Sebastiano del Piombo, Chusta Weroniki Claude Mellana czy Złożenie do grobu Michelangelo Meirisi da Caravaggia.

„Widz doświadcza nie tylko emocji płynących z obejrzenia «z bliska» artystycznych wizji pasji Syna Bożego, ale jednocześnie poznaje, w jaki sposób poszczególne dzieła powstawały. Przy każdej stacji zamieszczono wyjaśnienie dotyczące techniki, jaką zastosowali poszczególni twórcy, w tym o,obrazie olejnym, rzeźbie, gwaszu, ikonie czy terrakocie polichromowanej. To zetknięcie, dosłownie «twarzą w twarz» z artystycznymi interpretacjami Drogi Krzyżowej rodzi przestrzeń do niezwykłych duchowych doświadczeń” – wskazuje Sławomir Kaczała, prezes Fundacji Christian Heritage, odpowiedzialnej za projekt.

Wizualny odbiór pasji Jezusa jest również centrum tzw. drogi krzyżowej pisanej piaskiem. Jej autorką jest Katarzyna Perkowska, która prowadzi pracownię ikonopisarską.

„Obrazy prezentujące mękę Chrystusa mają być bardzo wyraziste. Pragnę, by wierni nie tylko je przeglądali, ale niejako poczuli, że znaleźli się na drodze krzyżowej. Żeby odczuli indywidualną więź z cierpiącym Jezusem. Bardzo istotne jest w tym odpowiednie zarysowanie na piasku spojrzenia i mimiki Zbawiciela” – wyjaśnia.

Jerozolima jest również na wyciągnięcie ręki dla wszystkich, którzy przyjadą na inscenizację Drogi Krzyżowej, która odbywa się w sanktuarium pasyjno-maryjnym w Kalwarii Zebrzydowskiej. W każdy Wielki Piątek nabożeństwo gromadzi tysiące wiernych z całej Polski.

„To najstarsze w kraju misteria pasyjne, dzięki którym ludzie nie tylko oglądają mękę Pańską, ale mogą w pewien sposób przenieść się w tamte czasy i doświadczyć tych chwil. To właśnie dlatego nasze sanktuarium nazywane jest «polską Jerozolimą»” – przyznaje o. Tarsycjusz Bukowski OFM, rzecznik miejsca.

Plenerowe misteria Męki Pańskiej są odprawiane w Wielkim Poście w wielu sanktuariach w Polsce. Inne najbardziej znane to:

- Misterium Męki Pańskiej w Górze Kalwarii – widowisko pasyjne w „polskiej Jerozolimie”, gdzie odgrywane są sceny ostatnich dni życia Jezusa Chrystusa wśród kaplic i dróg kalwaryjskich.

- Misterium Męki Pańskiej w Poznaniu – imponujące plenerowe widowisko pasyjne, odbywające się na Cytadeli Poznańskiej i przyciągające dziesiątki tysięcy widzów.

- Misterium Męki Pańskiej w Kalwarii Wejherowskiej, nazywanej „Kaszubską Jerozolimą” – odbywa się na malowniczych wzgórzach z licznymi kaplicami Drogi Krzyżowej.

- Misterium Męki Pańskiej w Czerwińsku nad Wisłą – odbywa się w sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia i znane jest z realistycznego odwzorowania wydarzeń biblijnych.

- Misterium Męki Pańskiej w sanktuarium św. Jana Pawła II w Krakowie-Łagiewnikach –przyciąga wielu wiernych i turystów, a jego scenariusz co roku jest nieco modyfikowany.

- Misterium w Kalwarii Pacławskiej – odbywa się w jednym z najważniejszych miejsc pielgrzymkowych na Podkarpaciu, w malowniczej scenerii franciszkańskiej Kalwarii.

- Misterium Męki Pańskiej w Wambierzycach – inscenizacja odbywa się w „Śląskiej Jerozolimie”, gdzie na wzgórzach znajduje się ponad 70 kaplic kalwaryjskich.

- Misterium Męki Pańskiej w Pelplinie – coroczna inscenizacja w dawnym opactwie cysterskim, organizowana z rozmachem, w której uczestniczą zarówno aktorzy, jak i mieszkańcy miasta.

- Misterium w Pakości (Kalwaria Pakoska) – jedno z najstarszych misteriów pasyjnych w Polsce, organizowane wśród 24 kaplic Drogi Krzyżowej zbudowanych w stylu barokowym.

Zobacz zdjęcia z misterium Męki Pańskiej w Poznaniu