„Volunteer”: prestiżowa angielska nagroda dla książki o Witoldzie Pileckim

Jest takie wyświechtane powiedzenie, używane wobec osób o spektakularnych biografiach: „jego życie to gotowy scenariusz na film”. Niewątpliwie takie było życie Witolda Pileckiego.

Historię rotmistrza Witolda Pileckiego opisał angielski dziennikarz Jack Fairweather w książce „Volunteer”, która dostała 29 stycznia prestiżową brytyjską nagrodę Costa Book. Powstają także dwa filmy, które również mają szanse na zagraniczny sukces.

Witold Pilecki. Ochotnik do Auschwitz

Jack Fairweather to znany i nagradzany korespondent wojenny. Podczas wizyty w Polsce w czerwcu 2019 r. mówił, że postać Pileckiego go zafascynowała – zwłaszcza jego pobyt w KL Auschwitz, dokąd dobrowolnie pozwolił się wywieźć, żeby zdobyć informacje o obozie.

Książka „The Volunteer: The True Story of the Resistance Hero who Infiltrated Auschwitz” (Ochotnik. Prawdziwa historia bohatera ruchu oporu, który zinfiltrował Auschwitz) ukazała się w czerwcu i lipcu jednocześnie w Wielkiej Brytanii i USA. Została bardzo dobrze przyjęta. Obszerne, przychylne recenzje na jej temat zamieściły znane media. Obecnie przygotowywanych jest siedem tłumaczeń.

Powstają dwa filmy o Witoldzie Pileckim

Pierwszy to rodzima superprodukcja, która jest przygotowywana ponoć – jak donoszą różne media – ze znacznym finansowym wsparciem z Hollywood. W czerwcu 2019 r. umowę na wyprodukowanie filmu podpisały Polska Fundacja Narodowa oraz Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych. Szczegóły są owiane tajemnicą.

Na początku stycznia 2020 o pracach nad filmem o Pileckim poinformowała także austriacka reżyser Feo Aladag, znana m.in. z filmów: „Obcy” (w oryginale „When We Leave”) i niewyświetlanego w Polsce „Inbetween Words” („Pomiędzy światami”). Roboczy angielski tytuł dzieła, nad którym pracuje Feo Aldag, to „The Inconvenient Truth” („Niewygodna prawda”). Dzieło ma się koncentrować na pobycie Pileckiego w Auschwitz, ale także opowiadać o jego późniejszych losach – aż do wykonania wyroku śmierci w 1948 r. w ubeckiej katowni w Warszawie. Planowane są także odniesienia do współczesności.

„Historia Pileckiego ma uniwersalne znaczenie, szczególnie w naszym obecnym klimacie politycznym – powiedziała Aladag dla „Hollywood Reporter”. „Są pewne zbrodnie, przy których nie można pozwolić sobie na odwrócenie wzroku, bez względu na koszty osobiste. I nie wystarczy tylko patrzeć, trzeba także działać”. Aladag zapowiedziała swój film jako europejską koprodukcję z polskimi partnerami. Premiera jest planowana w 2021.

Pułkownik Pilecki

Witolda Pileckiego (1901-1948) nazywa się zwykle rotmistrzem. Ta szarża oznaczała dowódcę szwadronu (dawniej: roty) kawalerii. Należałoby jednak mówić o nim jako pułkowniku, bo został pośmiertnie awansowany na ten stopień.

Podczas I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej walczył jako harcerz i ochotnik na dawnych kresach Rzeczpospolitej. W międzywojniu gospodarował majątkiem Sukurcze (obecnie na Białorusi) i prawdopodobnie pracował w kontrwywiadzie. Gdy wybuchła II wojna światowa, służył w kampanii wrześniowej, a potem był jednym z organizatorów Tajnej Armii Polskiej. W 1940 r. przedstawił przełożonym plan przedostania się do obozu koncentracyjnego w celu zebrania informacji na temat jego funkcjonowania. Dobrowolnie dołączył do osób aresztowanych podczas łapanki w Warszawie i trafił do Auschwitz.

W obozie został zarejestrowany pod nazwiskiem Tomasz Serafiński, którego używał w konspiracji. W nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 r., zagrożony dekonspiracją, zbiegł z obozu razem z dwoma kolegami. Sporządził raport, przekazany Komendzie Głównej Armii Krajowej. Zawarł w nim informacje o terrorze panującym w obozie, metodach mordowania więźniów, eksterminacji Polaków, jeńców sowieckich, zagładzie Żydów, a także o utworzeniu obozu dla Romów. W sierpniu 1944 r. walczył w Powstaniu Warszawskim, a potem dostał się do niewoli. Wyzwolony przez żołnierzy amerykańskich przedostał się do Włoch, gdzie wstąpił do II Korpusu Polskiego.

Po powrocie do kraju w 1945 r. prowadził działalność wywiadowczą na rzecz II Korpusu. Dwa lata później został aresztowany przez władze komunistyczne. Skazano go na karę śmierci za rzekome szpiegostwo i stracono w więzieniu na Mokotowie 25 maja 1948 r. Zrehabilitowany został dopiero w 1990 r. W 2006 r. został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego, a w 2013 r. – awansowany na pułkownika.

Czytaj także:
Ostatni Sprawiedliwi: “Nie można było inaczej postąpić, to był nasz obowiązek”

Czytaj także:
Kobiety z bloku 10. Przeżyły eksperymenty medyczne w Auschwitz

Czytaj także:
„Oświęcim przy nich to była igraszka…” Witold Pilecki na zdjęciach