„Krytyka, podobnie jak deszcz, powinna być na tyle delikatna, aby ożywiać rozwój człowieka, bez niszczenia jego korzeni” – mawiał Howard Clark, amerykański scenarzysta. Bez względu na to, czy rozmawiasz ze współpracownikiem, przyjacielem czy przełożonym, konstruktywna krytyka to jeden z najbardziej skutecznych sposobów, aby rozeznać własne słabości i dokonać twórczych zmian w swoim życiu. Jak to zrobić z miłością i bez pogardy wobec drugiego człowieka? Poznaj kilka złotych zasad.
1Rozmowa w cztery oczy
Niejedna nieprzyjemna sprawa skończyłaby się pokojowo, gdyby została omówiona prywatnie. Jeśli chcesz kogoś upomnieć, zachowaj spokój i nie wystawiaj problemu na publiczny osąd. Daj szansę sobie, ale i drugiej osobie na omówienie tego, co przykre. Nie atakuj rozmówcy, ustal konkretny termin na rozmowę face to face.
2Wybierz odpowiedni czas
Jak wspomniałam, staraj się nie krytykować kogoś w obecności innych osób. Nie najlepszym pomysłem jest również wyrażanie opinii w momencie zaistnienia danej sytuacji. Ktoś może się poczuć przytłoczony lawiną krytyki i zareagować zbyt emocjonalnie.
3Bądź uprzejmy
Ta zasada obowiązuje nie tylko podczas upomnienia czy zwrócenia komuś uwagi. Za każdym razem, gdy zechcesz wyrazić swoje zdanie, zastanów się, jak to zrobić w najbardziej pozytywny sposób. Pamiętaj o szacunku wobec drugiej osoby.
4Wykorzystaj przykład
Jeśli chcesz coś powiedzieć w określony sposób, użyj przykładu. Dale Carnegie, autor książki Jak zdobywać przyjaciela i wpływać na ludzi tłumaczy, że skutecznym sposobem skorygowania błędów u kogoś jest pośrednie zwracanie uwagi. Pokazanie na przykładzie, a nie tylko omówienie sprawy, jest dobrym pomysłem na poprawę czyjegoś zachowania.
5Zadawaj pytania i sugeruj, zamiast wydawać nakazy
Upominając kogoś, staraj się używać słów, które nie będą brzmiały jak zakazy i nakazy. Znacznie lepiej brzmią słowa: „Możesz się nad tym zastanowić?”; „Czy myślisz, że to działanie było słuszne?”. Wskaż propozycję, ale pozwól ostatecznie komuś zdecydować. Dodatkowo zadawanie pytań pobudza do refleksji, zachęca do współpracy oraz dialogu. Celem krytyki nie powinno być poniżenie drugiej osoby.
6Nie zapomnij o komplemencie
Krytyka nie jest czymś miłym. Komplementy mogą jednak pomóc złagodzić cios upomnienia.
7Nie krytykuj osoby, ale sposób działania
Jest to niby oczywista strategia, ale wiele osób ją zaniedbuje. Bezpośrednia krytyka osoby sprawi, że ktoś poczuje się źle i nie zrobi nic w kierunku zainicjowania pozytywnej zmiany.
8Motywacje
Nie zawsze chodzi o to, co mówisz, ale jak mówisz. Wygłaszanie surowych i patetycznych mów nie jest dobrym rozwiązaniem. Pokaż, że rozumiesz, ale nie popierasz takich działań. Frustracja, gniew, wytykanie błędów podniesionym głosem – to nie są najlepsi towarzysze. Nie zachowuj się jak sęp, który marzy tylko o tym, by kogoś skrzywdzić albo doprowadzić do łez.
9Wyraź wdzięczność i podziękuj za wysłuchanie
Ludzie zapamiętują najbardziej początek i koniec. Dlatego pokaż, że wyrażona przez ciebie krytyka nie zmieniła twojego postrzegania konkretnej osoby. Upomnienie jest czymś zupełnie normalnym i nie świadczy o tym, że ktoś powinien czuć się gorszy.
10Daj czas
Powstrzymaj się od wielokrotnie wypowiadanych słów krytyki. Stare nawyki zmieniamy w swoim życiu stopniowo, a do tego potrzebny jest czas. Jeśli ktoś ponownie popełni błąd, to nie znaczy, że cię nie słuchał albo nie szanuje twojej opinii.
Twoja krytyka musi być konkretna, ale i uczciwa. Wtedy będziesz w stanie zainspirować osobę do zmiany. Zrobienie czegoś dobrze nie jest łatwe. Wymaga odpowiedniego przygotowania, refleksji oraz posłużenia się sprawdzonymi praktykami. Mam nadzieję, że tych dziesięć podstawowych zasad ułatwi ci zadanie. O wiele prościej jest kogoś zaatakować niż pomóc mu w rozwoju i stanowić wsparcie w powrocie na właściwe tory codziennego życia. Powodzenia!
Dziś świętujemy...