Sobór Watykański II. Co z jego dorobku czerpali św. Jan Paweł II, Benedykt XVI i Franciszek?

Teolog i biograf papieża Polaka, George Weigel, przyjrzał się wpływowi Soboru Watykańskiego II na pontyfikaty św. Jana Pawła II, a także Benedykta XVI i Franciszka. Karol Wojtyła nazajutrz po swoim wyborze na tron Piotrowy przyrzec miał Kolegium Kardynałów, iż programem jego papieskiej posługi będzie pełna realizacja postanowień Vaticanum II. Późniejszy papież Jan Paweł II uczestniczył w obradach soboru jako pomocniczy biskup krakowski.

"Jego pontyfikat był «epopeją nauczania i świadectwa», która pomogła dostarczyć soborowi klucze interpretacyjne, jakich ten sam sobie nie dał" – wyjaśnia Weigel. "Inne sobory formułowały wyznania wiary, definiowały dogmaty, potępiały herezje, wprowadzały kanony do prawa kościelnego i wydawały katechizmy. Vaticanum II nie zrobił żadnej z tych rzeczy. Było to jednym z powodów, które zrodziły zażarty spór w kwestii intencji i znaczenia tego soboru" – dodaje.

Ks. Joseph Ratzinger jako teolog także był jednym z kluczowych uczestników soborowych debat. W jego opinii, celem Vaticanum II było "rozpalenie na nowo wiary Kościoła w Pana Jezusa Chrystusa i odnowienie doświadczenia Ducha Świętego w Kościele. Tak, aby na wzór uczniów po pierwszej Pięćdziesiątnicy, Kościół został ośmielony do radykalnej misji". Zdaniem Weigela pontyfikaty Jana Pawła II i Benedykta XVI muszą być zatem postrzegane w duchu 35-letniej ciągłości.

Z drugiej strony autor wyraża zastrzeżenia wobec pontyfikatu Franciszka, który – jego zdaniem – oddalił się od nauczania Soboru. Teolog wymienia tu zwłaszcza decyzję obecnego papieża o przyznaniu chińskiemu rządowi prawa do ingerencji w nominacje biskupów. Ponadto "przylgnięcie Stolicy Apostolskiej do deklaracji z Abu Zabi z 2019 r., i jej twierdzenie, że wielość religii stanowi wyraz woli Bożej, nie współgra z głoszeniem przez Sobór Jezusa Chrystusa jako jedynego, niepowtarzalnego Odkupiciela ludzkości" – ubolewa Weigel.

Uważa on, że "ostatnie reformy kurii rzymskiej, odwoływanie biskupów bez odpowiedniego postępowania i dyktat kurialny w kwestii właściwego sposobu odprawiania mszy" podkopały autorytet hierarchów. "Wyjątkowo wąska interpretacja przez obecny pontyfikat soborowego nauczania o liturgii sprawiła, że wdrożenie Vaticanum II stało się jeszcze bardziej sporne" – pisze teolog. Zdaniem amerykańskiego intelektualisty debaty dot. interpretacji postanowień Soboru będą więc nadal w centrum uwagi kolejnego konklawe.

First Things, USA

O. Maksim Riabucha 22 grudnia otrzyma sakrę jako greckokatolicki biskup pomocniczy Doniecka. Z uwagi na trwające działania zbrojne nie będzie on jednak w stanie dotrzeć do swoich wiernych. Tymczasowo posługę biskupią o. Maksim sprawować będzie z Zaporoża. Pracujący ostatnio w Kijowie salezjanin słynąć ma ze swojego niegasnącego optymizmu.

"Dzięki księżom, którzy nadal przebywają na terenach kontrolowanych przez Kreml, przekazałem już wszystkim wiernym pozdrowienia" – zapewnia o. Riabucha w rozmowie z włoskim dziennikiem "Avvenire". Duchowny obiecuje też nosić swój lud w sercu i docierać do niego za pośrednictwem wszelkich możliwych środków komunikacji.

"Wojna nie zaczęła się 24 lutego, ale w 2014 roku" – podkreśla w wywiadzie nowo mianowany hierarcha. Wspomina też lata swojej posługi na terenie obwodów donieckiego i ługańskiego. O. Riabucha organizował wówczas kolonie dla młodzieży z rodzin dotkniętych konfliktem.

Teraz, zdaniem o. Maksima, "najtrudniejszy okres minął". Ukraińcy nie zniechęcają się, bo "wierzą w dobro", mimo iż wciąż padają ofiarami terroru i masakr. W jego opinii tak długo, jak spadają bomby, "trudno jest mówić o pojednaniu". "Ważne, aby nie milczeć o cierpieniu (...). Potrzeba cierpliwości, aby te wszystkie rany zostały uleczone" – podkreśla o. Riabucha.

"Avvenire", Włochy