Najdroższy rodzaj sztuki
Tapiseria to tkanina dekoracyjna wykonana z wełny, czystego jedwabiu lub lnu. Była ona często ozdobiona różnymi wzorami, motywami oraz scenami religijnymi, mitologicznymi i historycznymi. Gobeliny służyły głównie do dekorowania ścian budynków, takich jak pałace, kościoły i zamki. Ze względu na swoją wartość artystyczną, były one jednym z najdroższych rodzajów sztuki, a posiadanie ich świadczyło o wysokim statusie i bogactwie. W kościołach tapiserie pełniły rolę narracji wizualnych, mając na celu pouczenie wiernych.
W Europie sztuka ta zaczęła się rozwijać w XIV wieku we Francji. W kolejnych wiekach powstały kolejne ważne ośrodki specjalizujące się w produkcji gobelinów. W XVII wieku do tego grona dołączyła Bruksela, gdzie mieszkał Judocus de Vos. Był on tkaczem, który pewnego dnia otrzymał niezwykle ważne zadanie – przygotowanie 29 tapiserii.
Niezwykłe zamówienie
Zamówienie zostało złożone przez Ramona Perellosa – ówczesnego Wielkiego Mistrza Zakonu Maltańskiego. Kiedy został 64. Wielkim Mistrzem Zakonu w 1697 roku, zobowiązał się podarować dar (znany jako Gioia) swojemu kościołowi konwentualnemu, poświęconemu św. Janowi Chrzcicielowi. Rok po swoim wyborze Perellos zlecił wykonanie tej zadania właśnie Judocusowi de Vos.
Realizacja zamówienia trwała dwa lata (1699-1701). Po ukończeniu gobeliny wyruszyły w podróż – z Brukseli do Francji, a następnie w 1702 roku dotarły na Maltę.
Zestaw 29 gobelinów składa się z:
- Pełnowymiarowej postaci Wielkiego Mistrza Perellosa.
- Siedmiu gobelinów o szerokości około 6,5 metra, przedstawiających sceny z życia Chrystusa.
- Siedmiu gobelinów przedstawiających Tryumf Eucharystii.
- Czternastu pionowych gobelinów z apostołami, Jezusem Chrystusem i Matką Boską.
Sceny z życia Chrystusa obejmują Zwiastowanie, Adorację Pasterzy, Adorację Trzech Króli, Wjazd Chrystusa do Jerozolimy, Ostatnią Wieczerzę, Ukrzyżowanie i Zmartwychwstanie. Sceny z Tryumfu Eucharystii dotyczą Obrońców Eucharystii, Tryumfu Boskiej Miłości, Zwycięstwa Prawdy nad Herezją i Eucharystii nad Ofiarą Pogańską.
Na gobelinach widnieją herb Wielkiego Mistrza, znak miasta Brukseli i nazwa tkacza Judocusa de Vosa. Obramowanie scen składa się z liści laurowych, symbolu pokoju i zwycięstwa, oraz ozdobionych owoców i warzyw, które symbolizują wspaniałomyślność panowania Wielkiego Mistrza.
Niedostępne przez 33 lata
Przez ostatnie 33 lata tapiserie nie były dostępne dla zwiedzających. W ciągu ostatnich 16 lat przebywały one w Brukseli, gdzie przeszły gruntowną konserwację i restaurację.
Obecnie można je oglądać w Konkatedrze św. Jana Chrzciciela w stolicy Malty Valletcie w ramach wystawy „Dar chwały”, która będzie otwarta do 24 czerwca.
Warto dodać, że maltańskie gobeliny zostały ostatnio wystawione publicznie w 1990 roku podczas majowej wizyty Jana Pawła II w tym śródziemnomorskim kraju.
Dziś świętujemy...