Przekazując darowiznę, pomagasz Aletei kontynuować jej misję. Dzięki Tobie możemy wspólnie budować przyszłość tego wyjątkowego projektu.
"Nie chcę znów usłyszeć straszenia okultyzmem, co niby jest złego, że dziecko ma zabawę i dostaje cukierki?" możemy usłyszeć. Otóż - istnieją co najmniej dwa czysto racjonalne powody, dla których nie warto tego robić.
Halloweenowy "cukierek lub psikus" zachęca do kradzieży
W badaniu naukowym z 1976 roku psychologowie potajemnie obserwowali zachowanie ponad tysiąca dzieci, które, przebrane za straszydła, chodziły grupami po domach w Seattle. W 27 domostwach znajdowali się obserwatorzy, starannie zapisujący co się działo.
Na niskim stoliku przed drzwiami domu stały: miska wypełniona cukierkami i druga wypełniona drobnymi monetami. Badacz otwierał drzwi i rozmawiał z przebranymi dziećmi, czasem pytając o imiona, a czasem pozwalając pozostać anonimowymi. Po poinstruowaniu dzieci, aby wzięły tylko po jednym cukierku, badacz przepraszał, że musi wracać do pracy, i zamykał drzwi. Jednocześnie obserwował przez wizjer, co się działo dalej.
Jak się okazało, poczucie anonimowości miało duże znaczenie: Dzieci, którym pozwolono zachować anonimowość, kradły pieniądze i dodatkowe słodycze około trzy razy częściej niż te, które podały swoje imiona badaczowi. Dzieci, które przyszły w grupach, anonimowych lub nie, były ponad dwukrotnie bardziej skłonne do kradzieży niż te, które przyszły same.
A zatem zarówno anonimowość, jak i presja grupowa sprzyjały kradzieży. Analogiczne badanie powtórzono kilka lat później - z takimi samymi wynikami.
W psychologii społecznej znamy zjawisko deindywiduacji. Definiowana jest jako „utrata normalnej kontroli nad zachowaniem, co prowadzi do wzrostu impulsywności i patologicznych czynów”. Anonimowość oraz pozostawanie w grupie sprzyja powstawaniu deindywiduacji. Gdy twarz dziecka jest chroniona maską, a towarzyszą mu koledzy i koleżanki, oparcie się pokusie jest praktycznie niemożliwe.
Część dzieci ma potem (i słusznie) wyrzuty sumienia z powodu kradzieży. Część zaczyna usprawiedliwiać drobne kradzieże, uznając, że jak nie chodzi o jakieś specjalnie cenne rzeczy, to kradzież jest usprawiedliwiona. W rezultacie przenosi ten sposób myślenia na inne sytuacje życiowe. Pytanie, czy jako rodzice chcemy uczyć tego nasze dzieci?
Ubranie ma znaczenie - przebranie za potwora zmienia zachowanie dziecka
W kolejnym badaniu z 2012 roku, poświęconym koncepcji „enclothed cognition”, czyli sposobom, w jakie strój danej osoby może wpływać na jej zachowanie, przebierano losowo uczestników eksperymentu w kitle lekarskie, lub pozwalano pozostawać w codziennym ubraniu (typu sweterek i dżinsy). Następnie obie grupy rozwiązywały zadania, wymagające koncentracji uwagi i korzystania z pamięci operacyjnej. Wydaje się, że są to umiejętności związane z inteligencją, osobowością, ale na pewno nie z ubraniem. Otóż nie. Grupa ubrana w kitle lekarskie osiągnęła o wiele wyższe wyniki niż druga. Adam Galinsky, autor badania podkreślał, że działa to w różnych sytuacjach - np. w kwestii przebrań na Halloween.
Kolejne badania z zakresu "enclothed cognition" potwierdziły, że nasze zachowania i nawet zdolności czysto intelektualne ulegają zmianie wskutek tego, w co się ubieramy. Dlatego warto zastanowić się czy na pewno chcemy przebierać dzieci za wiedźmy, szatany itp. Tym bardziej, że w kontrze do zaimportowanego z krajów anglojęzycznych Halloween pojawiły się Bale Wszystkich Świętych. Bez wymuszania słodyczy, bez robienia z siebie potwora. Twoje dziecko wygląda świetnie w aureoli. Naprawdę.
Przytaczane badania:
Diener, E., Fraser, S. C., Beaman, A. L., & Kelem, R. T. (1976). Effects of deindividuation variables on stealing among Halloween trick-or-treaters. Journal of Personality and Social Psychology, 33(2), 178–183. https://doi.org/10.1037/0022-3514.33.2.178
Beaman, A. L., Klentz, B., Diener, E., & Svanum, S. (1979). Self-awareness and transgression in children: Two field studies. Journal of Personality and Social Psychology, 37(10), 1835–1846. https://doi.org/10.1037/0022-3514.37.10.1835
Hajo A., GalinskyA.(2012) , Enclothed cognition, Journal of Experimental Social Psychology, 48 (4), 918-925,
Horton, C. B., Jr, Adam, H., & Galinsky, A. D. (2023). Evaluating the Evidence for Enclothed Cognition: Z-Curve and Meta-Analyses. Personality & social psychology bulletin, 1461672231182478. Advance online publication. https://doi.org/10.1177/01461672231182478
