Sprawy gości [notatki do Reguły Św. Benedykta]

Rozdział 53, 16-24*

Przyjmowanie gości ma ważne motywy duchowe – a równocześnie też konkretne wymagania organizacyjne. Reguła wskazuje na dwa podstawowe, związane z karmieniem i nocowaniem. W związku z pierwszym wydziela się kuchnię pracującą tylko dla gości – obsługiwaną przez stałą „załogę”, potrafiącą zapewnić przychodzącym posiłek, zapewne różny od zwykłego jedzenia mniszego, gdyż goście nie podlegają tej samej dyscyplinie. W związku zaś z ich nocowaniem ustanawia się „izbę gości”: w normalnych klasztorach chodzi już nie o jakieś jedno pomieszczenie, ale o dom gości, czyli zwykle wydzieloną część zabudowań, czasami osobny budynek w pobliżu wejścia do klasztoru i oddzielony od właściwej klauzury.

Tradycja mnisza długo regulowała przyjmowanie gości: w klasztorach męskich przyjmowano jedynie gości płci męskiej. Dzisiaj jest inaczej: przyjmuje się i mężczyzn, i kobiety – jednak kobiety (i małżeństwa razem z dziećmi) wypadałoby przyjmować jedynie wtedy, jeśli wspólnota dysponuje domem gości lub domkami dla gości mieszczącymi się wyraźnie poza bramą klasztoru.

W każdym razie wraz z przyjmowaniem gości ujawnia się potrzeba ustanowienia w klasztorze mnicha, którego zadaniem jest opieka nad nimi. Reguła mówi bardzo krótko o jego kwalifikacjach – że ma mieć duszę pełną bojaźni Bożej – ale tak naprawdę mowa o zadaniu wymagającym bardzo szczególnych uzdolnień i łask. Poza wszystkim to głównie ojcowie „od gości” są głównymi reprezentantami całej wspólnoty dla ludzi z zewnątrz. Opiekun gości to taki mnich, który będąc ciągle w sprawach przyjmowania gości ma równocześnie być wciąż w sprawach Bożych, jak inni mnisi.

Ostatni akapit rozdziału jest sygnałem tego, że jakkolwiek opieka nad gośćmi jest czymś szczególnie ważnym, nie może destabilizować wspólnoty – przestawiać jej na inny ton, zmieniać rytmu zajęć itd.

Mamy wewnątrz rozdziału ładne zalecenie: „Niech dom Boży będzie roztropnie urządzony przez ludzi roztropnych”, co w oryginale brzmi: Et domus Dei a sapientibus et sapienter administretur. Jednym z aspektów wymaganej roztropności jest rozważne przydzielanie obciążeń – stąd konieczność elastycznego regulowania tych przydziałów i wymaganie Reguły, aby mnisi nie uznawali się za trwale przypisanych tylko do jednej pracy, lecz – w miarę potrzeby – „niech robią posłusznie, gdzie ich poślą”.

Fragment książki "Prosta droga, notatki do reguły św. Benedykta", Paweł Milcarek, Biblioteka Christianitas, Dębogora 2021

* Fragment "Reguły" św. Benedykta w tłumaczeniu o. Bernarda Turowicza OSB opublikowany w serii Źródła Monastyczne pt. "Reguła Mistrza. Reguła św. Benedykta"