Czy Komunię można przyjąć więcej niż raz dziennie?

Zdarzyło ci się może, że chciałeś przystąpić do Komunii drugi raz tego samego dnia, ale nie wiedziałeś czy tak można? Wyjaśniamy prawo kościelne w tej kwestii i rozwiewamy wątpliwości.

Wielu z nas jest prawdopodobnie przekonanych, że Komunię świętą można przyjąć tylko raz dziennie. Niektórzy – zwłaszcza osoby starsze, wychowane w nieco innej wrażliwości eucharystycznej – żywią wręcz przekonanie, że Komunii w ogóle nie należy wcale przyjmować zbyt często. A jeśli już, to za każdym razem przygotowując się do niej przez przystąpienie do sakramentu pokuty i pojednania, czyli spowiedzi.

Praktyka i katecheza na ten temat zmieniały się w ciągu wieków. Od chrześcijan pierwszych stuleci, którzy po niedzielnej Eucharystii zabierali konsekrowany chleb do domu, by spożywać go w ciągu tygodnia; poprzez świętą królową Jadwigę Andegaweńską, która przyjmowała Komunię bodajże cztery razy do roku i było to w jej przypadku wyrazem szczególnej jak na te czasy gorliwości i głodu eucharystycznego; aż po dzień dzisiejszy, kiedy Kościół zachęca swoje dzieci, by przystępowały do stołu eucharystycznego nie tylko w niedziele, ale najczęściej, jak tylko mogą.

Wyobraźmy sobie kogoś, kto posłuszny tej zachęcie codziennie przychodzi na mszę świętą i przyjmuje Komunię – dbając oczywiście o to, by być w stanie łaski uświęcającej, czyli bez grzechu ciężkiego na sumieniu. Czy może on przyjąć Komunię jeszcze raz tego samego dnia? Otóż może.

Kodeks prawa kanonicznego w kanonie 917. mówi: „Kto przyjął już Najświętszą Eucharystię, może ją ponownie tego samego dnia przyjąć jedynie podczas sprawowania Eucharystii, w której uczestniczy”. Zapis ten oznacza, że prawodawca kościelny przewiduje możliwość przystąpienia do Komunii więcej niż raz dziennie. Zastrzega jednak, że ponowne przyjęcie przez wiernego Najświętszego Sakramentu może mieć miejsce jedynie w ramach uczestniczenia przez niego w całej mszy świętej.

Chodzi więc o ukazanie ścisłego związku przyjmowania Komunii z uczestnictwem w Eucharystii, aby uniknąć sytuacji, w której dla kogoś Komunia święta stałaby się prywatnym aktem pobożności, wyizolowanym z całości życia liturgicznego Kościoła. Motywowany taką źle rozumianą i przeżywaną pobożnością mógłby ktoś próbować „kolekcjonować" Komunie święte, wpadając do kolejnych kościołów jedynie na ten moment mszy lub domagać się od szafarzy udzielania jej wielokrotnie o różnych porach dnia.

Tymczasem, o ile praktyka liturgiczna regulowana przez prawo kanoniczne przewiduje możliwość przyjmowania Komunii poza mszą świętą (o czym opowiemy sobie innym razem), o tyle dba też o to, by w świadomości wiernych utrwalić właściwe rozumienie Komunii jako dopełnienia udziału w sakramentalnej czynności całej wspólnoty Kościoła, jaką jest celebracja Eucharystii.

Ponieważ Kodeks mówi: „może ją [Najświętszą Eucharystię w Komunii] ponownie tego samego dnia przyjąć”, nie precyzując ile razy, to nie da się z tego zapisu wywnioskować, że dopuszczone jest jedynie dwukrotne przystąpienie do Komunii jednego dnia. Co do litery prawa wynika stąd, że wierny, który przyjął już danego dnia Komunię, może przyjąć ją jeszcze tyle razy, ile razy uczestniczyć będzie w celebracji mszy świętej.

Tę sytuację doprecyzowała Stolica Apostolska w 1964 r. stwierdzając, że Komunię świętą można przyjąć tylko dwa razy dziennie, przy czym drugi raz musi być w czasie Eucharystii, a nie poza nią.

W omawianym kanonie 917. prawodawca kościelny dodaje na koniec: „[...] z zachowaniem przepisu kan. 921 § 2”. Mowa tam o tym, że Komunii świętej jako wiatyku należy udzielić wiernemu, który z jakiejkolwiek przyczyny znajduje się w niebezpieczeństwie śmierci – nawet jeśli tego dnia przyjmował już Komunię, a teraz miałoby się to odbyć poza mszą świętą.