separateurCreated with Sketch.

Czemu Betlejem to „nie bardzo podłe miasto”? Sprawdź, czy dobrze rozumiesz kolędy

KOLĘDY
whatsappfacebooktwitter-xemailnative
Joanna Operacz - 12.01.22
whatsappfacebooktwitter-xemailnative
Co właściwie znaczy wyraz „jasełka”? Czym bym „rąbek”, w który Maryja zawinęła nowo narodzonego Jezusa? Zobaczcie nasz słowniczek archaizmów kolędowych, żebyście wiedzieli, co śpiewacie.

Przekazując darowiznę, pomagasz Aletei kontynuować jej misję. Dzięki Tobie możemy wspólnie budować przyszłość tego wyjątkowego projektu.

Wesprzyj nasPrzekaż darowiznę za pomocą zaledwie 3 kliknięć

Synek znajomych poprosił kiedyś mamę, żeby zaśpiewała mu „tę ładną piosenkę o wszach” (tak, wcześniej w przedszkolu była wszawica). Chodziło mu o Cichą noc z fragmentem: „pokój niesie ludziom wszem”. Inny gdy usłyszał, że alpiniści zabierają w góry czekany, powiedział, że zna ten wyraz, bo śpiewa się o nim w kościele. Kiedy? Po chwili sobie przypomniał: „od patriarchów czekany”.

Ale nawet dorośli mogą się zastanawiać, skąd się wziął „królewic” (A może „królewicz”?) w kolędzie Gdy śliczna Panna, i czy powinno się śpiewać „Cóż masz, niebo, nad ziemiany?”, czy może „Cóż masz, niebo, nad ziemiami?”

Wiele polskich kolęd to żywe zabytki, mają po kilkaset lat. Najstarszy utwór, który jest wciąż śpiewany w kościołach, czyli Anioł pasterzom mówił, został po raz pierwszy zanotowany w XVI w., ale prawdopodobnie pochodzi z XIV w.

Sam termin „kolęda” na określenie pieśni bożonarodzeniowej powstał na przełomie XVII i XVIII wieku i na ten czas datuje się kilka popularnych do dzisiaj utworów, np. W żłobie leży, przypisywany jezuicie Piotrowi Skardze. Nic więc dziwnego, że w tekstach kolęd spotykamy archaizmy, czyli wyrazy, które wyszły już z użycia. Niektóre to prawdziwe perełki.

Newsletter

Aleteia codziennie w Twojej skrzynce e-mail.

Wesprzyj Aleteię!

Jeśli czytasz ten artykuł, to właśnie dlatego, że tysiące takich jak Ty wsparło nas swoją modlitwą i ofiarą. Hojność naszych czytelników umożliwia stałe prowadzenie tego ewangelizacyjnego dzieła. Poniżej znajdziesz kilka ważnych danych:

  • 20 milionów czytelników korzysta z portalu Aleteia każdego miesiąca na całym świecie.
  • Aleteia ukazuje się w siedmiu językach: angielskim, francuskim, włoskim, hiszpańskim, portugalskim, polskim i słoweńskim.
  • Każdego miesiąca nasi czytelnicy odwiedzają ponad 50 milionów stron Aletei.
  • Prawie 4 miliony użytkowników śledzą nasze serwisy w social mediach.
  • W każdym miesiącu publikujemy średnio 2 450 artykułów oraz około 40 wideo.
  • Cała ta praca jest wykonywana przez 60 osób pracujących w pełnym wymiarze czasu na kilku kontynentach, a około 400 osób to nasi współpracownicy (autorzy, dziennikarze, tłumacze, fotografowie).

Jak zapewne się domyślacie, za tymi cyframi stoi ogromny wysiłek wielu ludzi. Potrzebujemy Twojego wsparcia, byśmy mogli kontynuować tę służbę w dziele ewangelizacji wobec każdego, niezależnie od tego, gdzie mieszka, kim jest i w jaki sposób jest w stanie nas wspomóc.

Wesprzyj nas nawet drobną kwotą kilku złotych - zajmie to tylko chwilę. Dziękujemy!