Katedra Wniebowzięcia NMP w Odessie. Matko Boża, obroń dzieci Ukrainy przed wojną!

W tych tragicznych dniach rosyjskiej inwazji na Ukrainę chcemy być bliżej tych, którzy doświadczają niewyobrażalnych cierpień. Dlatego proponujemy Wam wielkopostną pielgrzymkę przez Ukrainę.

Przez cały Wielki Post będziemy duchowo odwiedzać kolejne święte miejsca tego kraju: sanktuaria, cerkwie, kościoły, kaplice i znane miejsca kultu – chcemy być wszędzie tam, gdzie pielgrzymują i modlą się nasze siostry i nasi bracia z Ukrainy. W ten sposób chcemy w duchowy sposób wziąć trochę ich ciężarów na swoje barki oraz jednoczyć się w chrześcijańskiej modlitwie.

Południowa Ukraina i wybrzeża Morza Czarnego oraz Azowskiego – dzisiaj tak ciężko doświadczone przez agresję rosyjską – od co najmniej 200 lat są miejscem obecności Kościoła katolickiego. Chrześcijaństwo łacińskie przynieśli tam obcokrajowcy – głównie kupcy z Włoch, Francji i innych krajów zachodnich, przybywający do miejscowych portów, jak również Polacy obecni na tych terenach od czasów I Rzeczpospolitej.

Odessa, wielki port czarnomorski, był dla Europy Wschodniej – mówiąc językiem współczesnym – „hubem komunikacyjnym” łączącym Zachód, Bałkany i świat śródziemnomorski z Bliskim Wschodem oraz stepami Azji. Dzisiaj miasto jest stolicą rzymskokatolickiej diecezji odessko-symferopolskiej.

Katedra Wniebowzięcia NMP zaczęła tam powstawać w 1847 roku. Autorem projektu był polski architekt Feliks Gąsiorowski, który jako bazę wykorzystał pomysł włoskiego twórcy przełomu renesansu i baroku Francesco Morandiego, twórcy m.in. bazyliki św. Dominika w Bolonii. Nasz rodak dodał do niego neogotycki sznyt.

Fundusze na budowę wyłożyli mieszkający w Odessie katolicy polscy i niemieccy. Papież Pius IX podarował świątyni marmurową chrzcielnicę, a nad ołtarzem umieszczono wierną kopię obrazu Rafaela Wniebowzięcie Matki Bożej, podtrzymywaną przez dwie śnieżnobiałe figury aniołów. W XIX w. parafia działała bardzo prężnie, głównie dzięki aktywności miejscowego biskupa Wincentego Lipskiego. Obok kościoła znajdował się sierociniec, szkoła katolicka, dom spokojnej starości oraz ochronka dla chłopców.

Gdy Odessa znalazła się w ZSRR, w dobie stalinowskich prześladowań religijnych świątynia została zamknięta, choć wierni zdążyli ukryć obraz ołtarzowy oraz stacje drogi krzyżowej. Przez krótko była czynna w czasie II wojny światowej, gdy Odessę okupowały wojska rumuńskie.

Po wojnie władze próbowały zamienić ją w halę sportową, przebudowując w środku stropy. Kościół wrócił do wiernych w niepodległej Ukrainie, od 2002 roku jest katedrą diecezji. Dzisiaj przy wejściu do świątyni po obydwu stronach frontonu znajdziemy wbudowane figury dwóch papieży: świętych Marcina I i Jana Pawła II.

Jak na obłoku, Dziewico, unosił się chór apostołów z krańców ziemi do Syjonu i zgromadził się, aby posłużyć Tobie, delikatnemu obłokowi. Z Ciebie bowiem, będącym w ciemności i mroku, sprawiedliwe zajaśniało Słońce, Najwyższy Bóg.

Głośniejsze od trąb są nauki mężów sławiących Boga, którzy Tobie, Bogurodzico, śpiewają pieśń: Raduj się, niezniszczalne Źródło, z Ciebie narodził się Bóg, Dawca życia i Zbawiciel.

Niechaj zagrzmią dzisiaj trąby teologów, niechaj teraz sławi wymowny ludzki język, niech głosi to powietrze bezbrzeżnym jaśniejące światłem, niechaj aniołowie opiewają zaśnięcie Najczystszej Dziewicy.

Naczynie wybrane, pieśniami wielbimy Ciebie wszyscy, Dziewico, gdy odchodzisz uświęcona przez Pana, we wszystkim oddana Bogu, całą swoją istotą i swymi czynami.

(pieśń z kanonu jutrzni Zaśnięcia Matki Bożej [Wniebowzięcia NMP] w Kościele wschodnim, za: liturgia.cerkiew.pl, tł. ks. H. Paprocki)