“Chleb wolnościowy”, czyli komiks o więźniach Majdanka

O dramacie II wojny światowej opowiadano już na wiele sposobów – literaturą, filmem czy fotograficznie. Tym razem temat okupacji został podjęty graficznie, balansując tym samym pomiędzy książką a filmem. 11 maja odbyła się oficjalna premiera dzieła unikatowego, najnowszego wydawnictwa Państwowego Muzeum na Majdanku – „Chleba wolnościowego”.

Jest to komiks oparty na relacjach byłych więźniów niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego. Głównym celem tej publikacji jest zainteresowanie tematem młodego widza. Forma obrazkowa ma zachęcić go do poznania i zrozumienia historii, łącząc walory artystyczne z edukacyjnymi. Komiksowi towarzyszą: krótkie posłowie historyczne, słownik terminów i biogramy więźniów, których historie stały się kanwą narracji.

Autorem i pomysłodawcą publikacji jest Paweł Piechnik, artysta grafik pochodzący z Poznania, wielokrotnie wyróżniany w różnych konkursach komiksowych. Na pomysł stworzenia komiksu wpadł w 2012 roku, po pierwszej wizycie na Majdanku, ale, jak przyznaje, musiało minąć trochę czasu, zanim dojrzał do jego realizacji.

Wielki wpływ na powstawanie tego projektu miała Danuta Brzosko-Mędryk, autorka wspomnień z obozu koncentracyjnego pt. “Niebo bez ptaków”. Pani Danuta była więźniarką KL Lublin, w 1971 była świadkiem w procesie o deportację zbrodniarki wojennej Hermine Braunsteiner-Ryan.

W swoich książkach przedstawia warunki bytowania w obozach, prześladowania, wyniszczającą pracę, wewnętrzną organizację więźniarek, samoobronę, samopomoc i kontakty z ludźmi zza drutów. To właśnie ona była motywacją, inspiracją i wielką pomocą w tworzeniu “Chleba wolnościowego”.

Galeria zdjęć

Czytaj także:
Sceny, które obserwuje przewodnik muzealny na Majdanku, budzą grozę…

“Chleb wolnościowy” – komiks o więźniach

„W rysunkowej części komiksu nie ma nawet wzmianki ode mnie. Wszystkie słowa, które tam padają, pochodzą z relacji byłych więźniów złożonych tuż lub kilka lat po wojnie. Miałem okazję rozmawiać z dwójką z nich osobiście” – mówił na premierze autor.

“Chleb wolnościowy” to zbiór graficznych opowieści o losach jedenastu więźniów Konzentrationslager Lublin. A jest to opowieść poruszająca, często przerażająca, bez żadnych upiększeń ani cenzury. Jak podkreśla autor, relacje są tak mocne, że nie wymagają żadnego komentarza.

Oprócz wspomnień z książek “Niebo bez ptaków” Danuty Brzosko-Mędryk, wykorzystano w niej również “Pole śmierci” Andrzeja Stanisławskiego i “Majdanek. Obóz koncentracyjny w relacjach więźniów i świadków” w opracowaniu Marty Grudzińskiej oraz relację Jolanty Nowakowskiej-Korzeniewskiej, jako dziecko osadzonej na Majdanku. Komiks składa się z trzech części przedstawiających różne postawy ludzkie: O głodzie, O śmierci, O wolności.

„To pierwszy komiks w 75-letniej historii Państwowego Muzeum na Majdanku. Jest on wyrazem hołdu dla więźniów KL Lublin” – dodaje Agnieszka Kowalczyk-Nowak, rzecznik prasowy Państwowego Muzeum na Majdanku. Tytuł „Chleb wolnościowy” odnosi się do sformułowania, które było używane przez więźniów obozów koncentracyjnych. Nazywano tak chleb, który był wypiekany poza obozem, jakże symboliczny z perspektywy więźnia. Wyrażał tęsknotę za domem i wolnością.

Konzentrationslager Lublin, nazywany Majdankiem, funkcjonował od października 1941 r. do lipca 1944 r. Pod względem liczby uwięzionych i bilansu ofiar należał do największych obozów, jakie Trzecia Rzesza założyła w Europie w latach 1933 – 1945. Deportowano tu ok. 150 tys. więźniów wielu narodowości, najwięcej Żydów, Polaków i Białorusinów. W wyniku rozstrzeliwań i eksterminacji w komorach gazowych, a także z powodu głodu i chorób zginęło tutaj ok. 80 tys. osób.

Czytaj także:
“Pani serca ujarzmia” – pisali w grypsach. Antonina Grygowa, anioł z Majdanka

Czytaj także:
Księża z Majdanka. Duchowni, którzy służyli w „fabryce śmierci”