Można powiedzieć, że Jadwiga Andrzejewska urodziła się na scenie, ponieważ jej rodzice pracowali w łódzkim teatrze, więc Jadzia od najmłodszych lat grała w różnych spektaklach i widowiskach. Najbardziej utalentowana spośród dziesięciorga rodzeństwa! Rodzice pieczołowicie wychowywali całą jedenastkę, a Jadwiga była ich najmłodszych dzieckiem. Urodziła się w 1915 roku.
Jadwiga Andrzejewska – przedwojenna aktorka
Charakterystyczna, filigranowa postać z wielkimi, okrągłymi okularami i ufnym wyrazie twarzy na zawsze przeszła do historii polskiego, przedwojennego złotego wieku. Jadzia zadebiutowała w wieku 8 lat, w łódzkim Teatrze Miejskim. Była to sztuka „Nauczycielka”, gdzie zagrała u boku Ireny Solskiej. Grała też w Teatrze Popularnym.
W następnych latach występowała również jako tancerka w kabarecie „Jar”: wkrótce została zauważona i doceniona przez Karola Adwentowicza, który doceniając jej talent zaproponował przeprowadzkę do Warszawy i pracę w teatrze. W Warszawie zadebiutowała w 1932 na scenie Teatru Kameralnego w „Dziewczętach w mundurkach”, grając postać Manueli. Dobrą recenzję i rekomendację wystawił młodziutkiej aktorce sam Antoni Słonimski i to było motywacją dla Jadwigi, aby pozostać w stolicy.
Początkowo występowała w kabarecie „Nowy Momus”, a potem od 1933 w Teatrze Narodowym. Aktorka gościnnie występowała też w Teatrze Letnim, Ateneum i Teatrze Polskim. W połowie lat 30. nie będąc związaną na stałe z żadnym z teatrów, połączyła swój udział w filmach z występami w teatrach rewiowych i kabaretach. m.in. „Stara Banda” i „Cyrulik Warszawski”.
Można powiedzieć, że Jadwiga Andrzejewska dwukrotnie zadebiutowała w filmie, w 1933 roku. Najpierw kreując postać Jadzi w filmie „Wyrok życia” u boku m.in. Ireny Eichlerówny, w reżyserii Juliusza Gardan, a potem w roli kwiaciarki w „Dziejach grzechu”, w reżyserii Henryka Szaro.
Ciekawostka: aktorka w okresie międzywojennym zagrała w piętnastu filmach, ale najwybitniejszą rolę stworzyła w obrazie „Dziewczęta z Nowolipek” (1937) oraz w „Strachach” (1938). W „Dziewczętach z Nowolipek”, w reżyserii Józefa Lejtesa, aktorka zagrała psychologicznie złożoną postać Franki, która marzy o wielkiej karierze, o teatrze, literaturze. Czeka ją ciężka walka pełna goryczy i rozczarowań. Powoli opadają z niej złudzenia – czytamy w ówczesnym repertuarze kinowym.
Kariera przerwana przez wojnę
Dobrze zapowiadająca się kariera filmowa Jadwigi Andrzejewskiej została przerwana wraz z wybuchem wojny. Aktorka wyjechała do Lwowa i kontynuowała pracę aktorską w Teatrze Miniatur, kierowanym przez Konrada Toma, który przez dwa lata wystawiał wędrowne spektakle w różnych miastach radzieckich. Teatr zakończył swoją działalność po wybuchu wojny radziecko-niemieckiej.
Andrzejewska przyłączyła do zespołu „Czołówki Teatralnej” Armii Polskiej tworzonej w 1941 roku na terenie ZSRR przez generała Andersa. Wiosną 1942 aktorka wyruszyła z Armią Andersa przez Bliski Wschód do Palestyny. W swoich podróżach i i występach scenicznych była bardzo dzielna, tak podkreślali we wspomnieniach jej przyjaciele.
Pomimo wojennych warunków występowała w teatrze Feliksa Konarskiego, a także w teatrze polowym 2 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych, który wsławił się m.in. zdobyciem Monte Cassino. Jadwiga Andrzejewska na przełomie 1944 i 1945 występowała w Polskim Teatrze Szkolnym, z którym odwiedziła Jerozolimę, Tel Awiw, Nazaret i Hajfę.
W 1945 znalazła się z Teatrem Dramatycznym 2 Korpusu we Włoszech, a później w 1946 roku w Wielkiej Brytanii. Aktorka do ojczyzny powróciła po 8 latach, w 1947. Zamieszkała w rodzinnej Łodzi, gdzie na początku występowała w Teatrze Syrena. Andrzejewska pod koniec 1948 roku przeniosła się do Warszawy, ale po kilku miesiącach powróciła już na stałe do Łodzi, grając w Teatrze Powszechnym.
W kolejnych latach zmieniała miejsca swojej pracy – był to Teatr im. Jaracza i Teatr Mały. Ale począwszy od 1966 aż do końca swoich dni związała się z Teatrem Powszechnym. Kochała Łódź i znała każde miejsce. Ta miłość była wzajemna, ponieważ po jej śmierci w 1977 roku mieszkańcy Łodzi upamiętnili jej imię i w 1979 Jadwiga Andrzejewska została patronką jednej z ulic łódzkiego Widzewa.
Jej imieniem nazwano również Drzewo Pamięci w Parku Zdrojowym. Córka aktorki, Barbara Kaczmarska i Jan Machulski, znakomity aktor, reżyser i pomysłodawca Alei Gwiazd w Łodzi, odsłonili w 1998 roku na słynnej ulicy Piotrkowskiej „gwiazdę” Jadwigi Andrzejewskiej.
W Jubileuszowym 2000 roku, kiedy to odsłonięto fresk „Łódź w pigułce” na fasadzie kamienicy przy ul. Piotrkowskiej 71, na którym znajduje się ponad 30 postaci związanych z historią Łodzi jest też wizerunek Jadwigi Andrzejewskiej, która w jednym z wywiadów powiedziała: „Mówiono o mnie, że grałam bohaterki dziewczęco-liryczne, prostoduszne, wzruszające. Ale często tło fabuły było tragiczne. Przez wiele lat ten właśnie rodzaj aktorstwa był mi najbliższy, był moim atutem, moją wizytówką”.
Czytaj także:
Tamara Wiszniewska – dziewczyna z Wołynia, która zachwycała w złotej erze kina
Czytaj także:
Helena Grossówna – najsympatyczniejsza gwiazda polskiego kina
Dziś świętujemy...