Ukochane nabożeństwa maryjne papieża Franciszka

„To jest Matka Boża: Zawsze wskazuje na Jezusa. Nigdy na siebie” – powiedział papież Franciszek grupie zakonników i zakonnic 19 września 2021 r. „Ona jest tylko uczennicą i Matką. I dlatego właśnie, że jest Matką, musimy o niej myśleć, szukać jej i modlić się do niej. [...] W macierzyństwie Matki Bożej widzimy macierzyństwo Kościoła, który przyjmuje wszystkich, dobrych i złych: wszystkich” – powiedział w kwietniu 2020 r.

Papież Franciszek zawsze głośno mówił o swoim nabożeństwie do Maryi, Matki Jezusa, jako o drodze, która ma pomóc katolikom odkryć macierzyństwo Kościoła i ostatecznie doprowadzić wiernych do Chrystusa. Podczas swojego pontyfikatu odwiedzał sanktuaria maryjne, składał „złote róże” przed kilkoma ikonami maryjnymi lub w sanktuariach i nieustannie modlił się do Maryi, wyrażając swoje oddanie.

Aleteia prezentuje niektóre z najbardziej ukochanych ikon maryjnych i związanych z nimi nabożeństw papieża Franciszka.

Salus Populi Romani (oznaczające „Ocalenie Ludu Rzymskiego”) to ikona przedstawiająca Matkę Bożą z Dzieciątkiem Jezus, znajdująca się w papieskiej bazylice Santa Maria Maggiore w Rzymie. Zgodnie z tradycją została namalowana przez ewangelistę Łukasza, a pod koniec VI wieku była niesiona w procesji przez miasto, aby odpędzić zarazę. To wtedy wierni zaczęli ją nazywać Ocaleniem Ludu Rzymskiego.

Od czasu wyboru papieża Franciszka w 2013 roku ta ikona i bazylika stały się najważniejszymi dla jego pontyfikatu. Po raz pierwszy odwiedził tę bazylikę już 14 marca 2013 roku, dzień po swoim wyborze. Powiedział również, że zostanie pochowany w tej bazylice papieskiej. Odkąd został papieżem, odwiedził Matkę Bożą Śnieżną (to także jej tytuł) 117 razy.

„Matka uczy nas, jak być płodnymi, jak być otwartymi na życie i jak zawsze wydawać dobre owoce, radosne owoce, owoce nadziei i nigdy nie tracić nadziei, aby dawać życie innym, życie fizyczne i duchowe”.

Kilku dziennikarzy, którzy mieli okazję przeprowadzić wywiad z papieżem Franciszkiem, zrobiło to w Domu Świętej Marty, w którym mieszka. Na ścianie wisi tam ciekawa ikona Matki Bożej, przedstawiająca ją w czerwieni i błękicie, trzymającą zawiązaną wstążkę. Ten obraz to Maryja rozwiązująca węzły, którą papież bardzo spopularyzował od czasu swojego wyboru w 2013 roku.

Oryginalna ikona pochodzi z początku XVIII wieku i znajduje się w Augsburgu w Niemczech, w kościele św. Piotra w Perlach. Obraz został zamówiony przez wnuka pewnego małżeństwa, które uniknęło rozwodu po zawierzeniu kryzysu w swoim małżeństwie Matce Bożej. Malarz zainspirował się cytatem św. Ireneusza, który mówi, że „węzeł nieposłuszeństwa Ewy został rozwiązany przez posłuszeństwo Maryi”.

Papież Franciszek otrzymał ten obraz w latach 90. od zakonnicy, którą poznał w Niemczech podczas studiów i spodobał mu się tak bardzo, że podzielił się nim z innymi. 

Zawsze, gdy papież Franciszek podróżuje samolotem, siada w pierwszym rzędzie, gdzie każda linia lotnicza, która wynajęła swój samolot Stolicy Apostolskiej, umieszcza wizerunek Maryi. Dwiema najczęstszymi ikonami, które towarzyszą Ojcu Świętemu w podróżach, są Matka Boża z Bonaria i Matka Boża z Loreto.

Matka Boża z Bonaria (znana również jako Matka Boża pomyślnych wiatrów: bon-aria) to tytuł związany z sanktuarium w mieście Cagliari na Sardynii we Włoszech. Maryja jest patronką Sardynii, żeglarzy i podróżników.

To właśnie ten tytuł zainspirował hiszpańskich żeglarzy do nazwania nowego miasta w Ameryce Południowej „Buenos Aires” („pomyślne wiatry”). To stolica Argentyny i rodzinne miasta papieża Franciszka. Papież odwiedził sanktuarium maryjne w Cagliari we wrześniu 2013 r.

Matka Boża Loretańska to tytuł maryjny związany z sanktuarium w Loreto we Włoszech, które według tradycji mieści w sobie mury domu Maryi, który w cudowny sposób trafił z Ziemi Świętej do Europy w XIII wieku. W 1920 r. Matka Boża Loretańska została ogłoszona patronką lotników. Papież Franciszek odwiedził to sanktuarium maryjne w marcu 2019 r. 

Matka Boża z Lujan jest patronką Argentyny, a jej tytuł pochodzi od XVI-wiecznej figury znajdującej się w sanktuarium w mieście Lujan. Zgodnie z tradycją posąg pochodził z Brazylii i został przywieziony do Argentyny, ale gdy konwój dotarł do Lujan, nie mógł się dalej poruszać. Dlatego figura pozostała w tamtym mieście i szybko rozwinął się kult Matki Bożej.

Gdy Jorge Bergoglio był jeszcze arcybiskupem Buenos Aires, często odwiedzał to sanktuarium i słuchał tam spowiedzi, szczególnie w okolicach 8 maja, czyli święta Matki Bożej z Lujan. Podobno ma reprodukcję tej figury w Domu Świętej Marty w Watykanie. Kiedy odwiedził Papuę-Nową Gwineę we wrześniu 2024 r., podarował diecezji Vanimo złotą różę, którą umieścił przed przedstawieniem Matki Bożej z Lujan.

„8 maja się zbliża... a moje serce «podróżuje» do Lujan” – napisał papież Franciszek w liście do lokalnego biskupa w 2020 r. „Będę prosił Ją, aby się nami opiekowała i – ponieważ jestem grzesznikiem – poproszę Ją, aby dała nam łaskę, abyśmy zawsze prosili o przebaczenie, abyśmy nigdy nie znużyli się proszeniem o przebaczenie... ponieważ wiemy, że Jej Syn nigdy nie znuży się przebaczaniem”.

W 2017 r. papież Franciszek odwiedził sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej w Portugalii w setną rocznicę objawień i wręczył Maryi Dziewicy złotą różę. Przy tej okazji kanonizował również dwoje pastuszków, którym ukazała się Maryja, świętych Franciszka i Hiacyntę Marto.

Oddanie Franciszka Matce Bożej z Fatimy jest widoczne już na początku jego pontyfikatu, ponieważ w październiku 2013 r., niecały rok po wyborze, poświęcił świat Niepokalanemu Sercu Maryi. Uczynił to ponownie w marcu 2022 r., miesiąc po rosyjskiej inwazji na Ukrainę, kiedy poświęcił oba kraje sercu Maryi. Odwiedził również jej sanktuarium po raz drugi w 2023 r., kiedy udał się do Portugalii na Światowe Dni Młodzieży w Lizbonie.

„Według wiary i doświadczenia wielu pielgrzymów, jeśli nie wszystkich, Fatima jest bardziej niż czymkolwiek innym tym płaszczem Światła, który nas chroni, tutaj jak w prawie żadnym innym miejscu na ziemi. Musimy tylko schronić się pod opieką Maryi Dziewicy i prosić ją, jak mówi modlitwa Salve Regina: „okaż nam… Jezusa”” – powiedział podczas kanonizacji młodych wizjonerów w 2017 r. „Drodzy pielgrzymi, mamy Matkę, mamy Matkę! Przylegając do Niej jak dzieci, żyjemy nadzieją, która spoczywa w Jezusie”.

Nie jest to wyczerpująca lista, ponieważ istnieją inne tytuły maryjne, do których papież Franciszek jest przywiązany, takie jak Niepokalane Poczęcie i Matka Boża z Guadalupe. Jednakże przywiązanie papieża do Maryi we wszystkich Jej aspektach podkreśla jego oddanie Matce Chrystusa, która pragnie przybliżyć wiernych do swojego Syna.

Tekst ukazał się w amerykańskiej edycji Aletei. Tłumaczenie: Aleteia.