Temat badaczy, którzy poświęcają się pracy naukowej z narażeniem własnego zdrowia i życia powraca na łamy prasy co jakiś czas. Sztandarowym przykładem jest tutaj Maria Skłodowska-Curie, która badania nad promieniotwórczością przypłaciła chorobą popromienną i złośliwą anemią, a wreszcie śmiercią.
Jest jednak taki rodzaj „schorzenia”, na który wielu wybitnych naukowców zapada niezależnie od dziedziny, którą przyszło im się zajmować. Mało tego – im większe są ich osiągnięcia, tym przypadłość ostrzejszy potrafi mieć przebieg. Nic więc dziwnego, że nazwano ją… „chorobą noblowską”.
Jakie są jej objawy? Mówiąc potocznie, dorobek naukowy i związane z nim laury sprawiają, że wielu badaczy zaczyna wygadywać głupoty wygłaszać teorie niekoniecznie naukowe i nawet niekoniecznie związane bezpośrednio ze swoją dotychczasową specjalizacją.
Najlepiej opisanym jest tu przypadek Linusa Paulinga, jedynego w dotychczasowej historii dwukrotnego samodzielnego noblisty, znanego w środowisku naukowym za sprawą pierwszego tak szczegółowego opisu wiązań chemicznych. Bezpośredni wpływ jego działalności na nasze życie związany jest jednak z „dokonaniami” w innej dziedzinie.
Jeśli bowiem żywicie przeświadczenie o szczególnej przydatności witaminy C w zapobieganiu przeziębieniom i ich zwalczaniu (niektórzy propagują ją nawet jako skuteczny środek antynowotworowy), może być to spuścizną nie tyle „babcinej”, przekazywanej z pokolenia na pokolenie mądrości ludowej, co właśnie teorii Paulinga. Sęk w tym, że późniejsze badania nad skutecznością kwasu askorbinowego w zwalczaniu czy to kataru i bólu gardła, czy to raka dały rezultaty wysoce niejednoznaczne. Wielu jednak nie miało dość odwagi, by przeciwstawić się pogłębiającej się obsesji utytułowanego naukowca, reszta społeczeństwa (w tym media) zawierzyła po prostu jego autorytetowi.
Czytaj także:
Koniec świata już blisko? 12 zapowiedzi Apokalipsy
O ile jednak suplementacja witaminą C (jeśli nie prowadzi do porzucenia innych terapii) nie jest dla ludzkiego ciała groźna, to były i takie przypadki „choroby noblowskiej”, gdy naukowcy propagowali poglądy niebezpieczne… dla duszy. I tu właśnie musimy wrócić do nieszczęsnej Marii Skłodowskiej-Curie, która wraz z mężem Pierrem uległa ogromnej fascynacji jedną z tak popularnych w tamtych czasach medium, Eusapią Palladino (jej seanse były inspiracją m.in. dla niektórych scen z “Faraona” Prusa).
Czytaj także:
Czy to prawda, że noszenie szkaplerza skraca czyściec?
Autor pierwszego poświęconego „chorobie noblowskiej” opracowania, prof. David Gorski (znany z bloga demaskującego rozmaite pseudonaukowe teorie) sugerował, że jedną z przyczyn „schorzenia” może być… eksplozja pychy niektórych spośród uhonorowanych najwyższym naukowym trofeum. Pycha ta sprawia, że stają się oni skłonni do autorytatywnego głoszenia opinii w zakresie, w którym brak im realnych kompetencji. Pomódlmy się więc w wolnej chwili za tegorocznych oraz wszystkich dotychczasowych i przyszłych noblistów, by umieli mimo wyróżnienia zachować rozwagę i pokorę.
Czytaj także:
Katopedia, odc. 4. Kolejna porcja katolickich ciekawostek!
Dziś świętujemy...