Bazylika Narodzenia Pańskiego. Miejsce chrześcijańskiego kultu już od I wieku

Bazylika Narodzenia Pańskiego w Betlejem została zbudowana nad grotą, która tradycyjnie jest uważana za miejsce narodzin Jezusa. Istnieje przekaz, według którego Hadrian, jeden z tak zwanych „pięciu dobrych cesarzy” Rzymu, wybudował w 135 roku miejsce kultu poświęcone Adonisowi na już istniejącym miejscu kultu chrześcijan.

Wiele tekstów powstałych między I a V wiekiem wspomina las poświęcony grecko-rzymskiemu bóstwu, jaki miał być zasadzony wokół Groty Narodzenia w celu „wymazania pamięci”.

Niektórzy historycy komentują to zupełnie odwrotnie – według nich to kult Jezusa został wprowadzony na miejsce wcześniej poświęcone Adonisowi lub też sumeryjskiemu bogowi-pasterzowi Tamuzowi. Ta kwestia, jak wiele innych dotyczących historii antycznej, jest trudna do rozstrzygnięcia.

Posiadamy jednak świadectwa pisarzy, pochodzące z pierwszych wieków chrześcijaństwa, które wspominają Grotę Narodzenia jako miejsce kultu. W swoim „Dialogu z Żydem Tryfonem” św. Justyn Męczennik (100-165) pisał już, że Święta Rodzina schroniła się w jaskini na obrzeżach miasteczka:

Również grecki filozof Orygenes z Aleksandrii (185-254) w swoim dziele „Przeciw Celsusowi” pisze coś podobnego: