Żłobki? To nie jest najlepsze (i jedyne) rozwiązanie

„Wygrać najważniejszy czas rozwoju – dziecko do lat trzech” – pod takim hasłem odbyła się w Warszawie konferencja prasowa, podczas której zaprezentowano list otwarty 50 psychologów i lekarzy do władz RP w sprawie form opieki nad małymi dziećmi. List zawiera sprzeciw uznanych ekspertów przeciwko polityce faworyzującej rozwój żłobków.

W konferencji wzięli udział Joanna Krupska, prezes Związku Dużych Rodzin Trzy Plus, Jarosław Żyliński, psycholog wychowawczy, autor książki „Miłość i wychowanie” oraz Anna Ciupa, psycholog, wieloletni kierownik Ośrodka Badań i Usług Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, współzałożycielka Klubu Terapeutycznego dla Dzieci z Problemami Emocjonalnymi i Ich Rodziców w Fundacji Sto Pociech.

Niech rodzice mają wybór!

„Nie jesteśmy przeciwnikami żłobków. Jesteśmy zwolennikami wolności wyboru rodziców co do opieki nad swoimi dziećmi” – powiedziała Joanna Krupska. Zaznaczyła, że rodzice dzieci do lat 3 nie są traktowani równo. Ci, którzy zdecydowali się na opiekę samodzielną lub inną niż instytucjonalna nie otrzymują żadnego wsparcia. Kierowane jest ono jedynie do tych, którzy wybierają formy opieki instytucjonalnej, w tym głównie żłobkową.

Zdaniem Krupskiej w ten sposób państwo przekonuje rodziców do wyboru tej formy opieki. Dodała, że w latach 2010-2017 liczba dzieci korzystających z opieki żłobkowej wzrosła od 2 proc do 8,6 proc.

„Żłobek to najmniej optymalna spośród uznanych form opieki nad dziećmi do lat 3” – przekonywała Anna Ciupa. Przypomniała, że zgodnie z teorią przywiązania Johna Bowlby’ego więź dziecka do lat 3 z podstawowym opiekunem, najczęściej z matką, jest podstawowym mechanizmem rozwoju. Wpływa zarówno na mechanizmy poznawcze, kompetencje w nawiązywaniu relacji społecznych, jak i kreatywność, innowacyjność itp. „To właśnie opieka rodzicielska najbardziej sprzyja prawidłowemu ukształtowaniu się tych więzi” – podkreśliła.

Dziecko pod czułym okiem opiekuna

Ciupa dodała, że żłobki z istotnych względów społecznych muszą istnieć i zaznaczyła, że placówki te są bardzo różne i wiele z nich stara się w jak największym stopniu uwzględniać potrzeby małego dziecka. Jej zdaniem ważne jest jednak, by w myśleniu o wsparciu różnych form opieki nad maluchami uwzględnić fakt, jak wiele mechanizmów w człowieku kształtuje się właśnie do 3. roku życia.

Z kolei Żyliński zauważył, że gdy zgłaszają się do niego rodzice dzieci starszych z problemami, zawsze pyta się o historię życia dziecka z okresu 0-3 i jak się okazuje – ma ona istotne znaczenie. „Dziecko uczy się zaufania. Gdy matka nie przychodzi, dziecko odczuwa niepokój, wiele energii poświęca na jej przywoływanie, potem jest zmęczone, wyłącza się, odpoczywa, trudniej mu się rozwijać” – mówił. Zwrócił też uwagę, że dziecko od 1. do 3. roku życia eksploruje świat, ucząc się swoich granic. „Najlepiej, by w tym czasie towarzyszyło mu czułe oko jednego dorosłego. W żłobku, gdzie pod opieką 1 dorosłego bywa 8 maluchów takie czułe towarzyszenie jest bardzo trudne” – powiedział.

Zdaniem eksperta w wieku 3 lat dziecko jest już zdolne do rozstania, wie, że na matce może polegać. Poza tym, zaczyna już być zainteresowane nawiązywaniem relacji rówieśniczych. Żyliński zwrócił też uwagę, że wbrew obiegowo przyjętym opiniom dzieci, które chodziły do żłobka wcale łatwiej nie adaptują się w przedszkolu.

Bony opiekuńczo-wychowawcze dla rodziców

Celem listu otwartego, jak powiedziała Krupska, było m.in. zwrócenie uwagi na nierówność traktowania rodziców oraz na fakt, że niektóre matki małych dzieci ze względów finansowych czują się zmuszone do powrotu do pracy i cierpią z tego powodu. „Matka ma prawo do samodzielnej opieki nad swoim małym dzieckiem” – podkreśliła.

Autorzy listu proponują przekazywanie rodzicom dzieci od 1 do lat 3 bonu opiekuńczo – wychowawczego, który mógłby być wykorzystany jako wsparcie finansowe dla opieki nad dzieckiem w domu lub jako opłata za żłobek. Bon w wysokości 1000 zł dla rodziców każdego dziecka w tym wieku kosztowałby budżet państwa ok. 4,5 mld. zł. Być może należałoby go wypłacać rodzicom trzeciego dziecka (byłby to koszt ok. 0,7 mld. zł). Innym proponowanym rozwiązaniem są np. ulgi podatkowe dla rodziców.

List otwarty w sprawie opieki nad dziećmi do lat 3, podpisany przez 50 psychologów i lekarzy, skierowany do premiera Mateusza Morawieckiego oraz posłów i senatorów RP, został opublikowany 19 listopada. „Brak rozwiązań wspierających rodziców, którzy sami chcą wychowywać swoje potomstwo. Państwo nie wspiera ekonomicznie najkorzystniejszego z punktu widzenia rozwoju dziecka rozwiązania” – czytamy w liście.

Czytaj także:
List rozczarowanego ojca. Napisał go po “tacierzyńskim”

Czytaj także:
„Wyrodna” matka na lotnisku. Pomyśl, zanim ocenisz

Czytaj także:
Balet, języki, gra na skrzypcach. Witajcie w koszmarnym świecie korpo-dzieciństwa