Ponad 150 mln kobiet na całym świecie korzysta z doustnych środków antykoncepcyjnych. Najczęściej są to preparaty dwuskładnikowe (COC – ang. combined oral contraceptives). Od dawna wiadomo przy tym, że zawarte w pigułkach hormony płciowe wpływają na ośrodki w mózgu zaangażowane w przetwarzanie strachu. Obecnie zespół z Uniwersytetu Quebecu w Montrealu zbadał wpływ składających się z tzw. “kompozycji hormonalnej” tabletek na te właśnie obszary mózgu.
“W ramach naszego badania pokazaliśmy, że zdrowe kobiety, stosujące środki COC, mają mniejszą objętość kory brzuszno-przyśrodkowej niż mężczyźni. Uważa się, że ta część kory przedczołowej odpowiada za regulację emocji, w tym za osłabianie sygnałów związanych ze strachem w kontekście bezpiecznych sytuacji. Nasze wyniki mogą wskazywać mechanizm, w jaki środki COC zaburzają regulację emocji u kobiet” – wyjaśnia Alexandra Brouillard, autorka badania opisanego w periodyku “Frontiers in Endocrinology”.
“Kiedy kobietom i dziewczętom przepisywane są doustne środki antykoncepcyjne, informowane są one o różnych fizycznych skutkach ubocznych, na przykład o tym, że hormony zaburzą ich cykl menstruacyjny i zapobiegną owulacji. Jednak temat działania hormonów na rozwój mózgu, który zachodzi jeszcze we wczesnej dorosłości, jest rzadko poruszany. Biorąc pod uwagę szerokie rozpowszechnienie COC, ważne jest, aby lepiej zrozumieć bezpośrednie i długoterminowe skutki ich stosowania dla anatomii mózgu i regulacji emocji” – podkreślają autorzy badania.
Czy zmiany w mózgu są odwracalne?
W badaniu wzięły udział kobiety obecnie korzystające z tego typu środków, używające ich w przeszłości, nieużywające ich nigdy oraz mężczyźni. Zmiany w korze mózgowej widoczne były u kobiet obecnie korzystających z antykoncepcji. Na podstawie wyników badacze stwierdzają więc, że w czasie przyjmowania COC może dochodzić do zaburzeń regulacji emocji, lecz efekt ten może być odwracalny. Wymaga to jednak potwierdzenia – zastrzegają naukowcy.
W obszarze tym pozostaje bowiem do zbadania wiele innych zagadnień, takich jak wpływ wieku kobiety przyjmującej COC i czas ich stosowania. To ważne m.in. dlatego, że antykoncepcja często stosowana jest już w okresie nastoletnim, kiedy mózg się jeszcze formuje.
Naukowcy podkreślają też, że ich badanie nie sprawdzało korelacji przyczynowo-skutkowych oraz że możliwość uogólnienia wyników na całą populację kobiet jest ograniczona. Co więcej, nie jest obecnie możliwe wyciąganie wniosków o skutkach psychicznych czy behawioralnych na podstawie anatomicznych zmian w mózgu.
“Celem naszej pracy nie jest zatrzymanie używania COC, ale ważna jest świadomość, że tabletka może mieć wpływ na mózg. Naszym celem jest zwiększenie zainteresowania naukowców zdrowiem kobiet i podniesienie świadomości odnośnie związków wczesnego przepisywania COC z rozwojem mózgu. To słabo poznany temat” – mówi Alexandra Brouillard.
Marek Matacz / Nauka w Polsce
Dziś świętujemy...