Kościoły w średniowieczu były ciemne i ponure? Nieprawda! Zobacz rekonstrukcję

Sformułowanie mroki średniowiecza chyba już na dobre odeszło do lamusa. Teraz pora na zrewidowanie wyobrażeń na temat tego, jak wyglądały kościoły w średniowieczu. Te budowle wcale nie były mroczne i ponure. Przeciwnie – pełne były światła i kolorów.

Mity dotyczące średniowiecznej architektury obalają w portalu The Conversation prof. José Alberto Moráis Morán i prof. María Dolores Teijeira Pablos z Uniwersytet w León w Hiszpanii. Jest to epoka, którą w kinie, telewizji, literaturze i malarstwie zwykle wyobraża się jako mroczną i złowrogą, targaną chorobami, które spustoszyły Europę, z brudnymi, niezdrowymi miastami i budynkami – zauważają historycy.

Na przykład w filmie Imię róży na podstawie bestsellera Umberto Eco kościoły i klasztory są ponure i chłodne. Podobnie surowa i ciemna jest romańska architektura w serialu Filary ziemi. Także katedrę Notre Dame w Paryżu przedstawiono w powieści Victora Hugo Dzwonnik z Notre Dame i jej ekranizacjach jako smętną, złowrogą i odstręczającą. Do tego dodajcie obowiązkowe błotniste ulice dookoła kościoła, zimne pałace, nieoszlifowane kamienne mury i ogólnie depresyjną atmosferą.

Rzeczywistość była inna. Ze źródeł pisanych, wykopalisk i oględzin budowli wyłania się zaskakująco kolorowy obraz ówczesnych budowli sakralnych. Bardzo pomocne były techniki rekonstrukcji cyfrowej.

Wiele kościołów wczesnego średniowiecza było pomalowanych na jasne kolory. Upływający czas zatarł te barwy i zniszczył delikatne malowidła ścienne. Zniszczeniu uległo też wyposażenie.

Badacze zrekonstruowali m.in. bazylikę św. Piotra, wzniesioną w IV w. w Watykanie przez cesarza Konstantyna Wielkiego (świątynia została później zburzona i zastąpiona obecną). Wnętrze kościoła było kolorowe, a dzięki dużym oknom – przestronne i jasne. Wyposażono je wystawnie: marmurem, mozaikami i tkaninami, podkreślając smukłe proporcje kolumn. Miejsca, do których słabiej docierało światło słoneczne, rozświetlał blask świec i lamp. Wszystko to robiło wręcz luksusowe wrażenie.

Pamiętajmy, że kościoły inaczej wyglądały w pierwszych wiekach średniowiecza, a inaczej pod jego koniec. Pierwsze były bardziej masywne, a późniejsze, gotyckie – strzeliste, z dużymi oknami i wielobarwnymi witrażami.

Wielkie gotyckie katedry we Francji – w tym Notre Dame w Paryżu i katedra w Amiens – zostały dokładnie zbadane przez Stephena Murraya i Andrew Tallona przy użyciu technik laserowych i analizy strukturalnej. Efekty tych badań są kluczowe w ustaleniu tego, w jaki sposób należy odbudować te kościoły, zwłaszcza Notre Dame, poważnie zniszczoną przez pożar w 2019 r.

Dziś wiemy, że sztuka średniowieczna była kolorowa i żywa – podsumowują prof. José Alberto Moráis Morán i prof. María Dolores Teijeira Pablos.

Zobacz filmową rekonstrukcję bazyliki św. Piotra w Watykanie z IV wieku:

źródło: The Conversation